Michel Klompmaker
Elk jaar is het weer een feest. Aanwezig te mogen zijn bij het Fraude Film Festival, vooral in het historische Tuschinski Theater in Amsterdam. De hele dag films zien met daarna inhoudelijke discussies over die bepaalde films. Het Festival is verdeeld over twee dagen, waarbij traditioneel op de avond van de eerste dag de winnaar van de Anti Fraude Award van dat jaar bekendgemaakt wordt. Afgelopen donderdagavond mocht uit de lijst van de drie overgebleven kandidaten door het expert comité de winnaar wereldkundig gemaakt worden en dat was dit jaar het Nederlands Forensisch Instituut, afgekort NFI. Het NFI heeft namelijk een knap stukje werk geleverd. Zij wisten mede dankzij een Europees samenwerkingsverband, Exfiles genaamd, honderden cryptotelefoons van criminelen te kraken. Erwin van Eijk, hoofd van de divisie Digitale en Biometrische Sporen bij het NFI, links op de foto hierboven, mocht de Anti Fraude Award 2023 in ontvangst nemen. Maar er waren natuurlijk ook de films waarover hierna meer.
We nemen een aantal films in het kort even door, opdat u een beeld heeft van wat er zoal te zien was. Zo was er ‘My Old School’ over een 32-jarige man die zich voordoet als een 16-jarige scholier. een documentaire over identiteitsfraude in relatie tot AI.
Een volgende was ‘Cryptoqueen : The One Coin Scam’ over de Duits-Bulgaarse Dr. Ruja Ignotova. Deze in Duitsland opgegroeide intelligente dame bedacht een systeem rond de zelf bedachte cryptocurrency One Coin, zorgde ervoor dat er tienduizenden ‘believers’ waren, organiseerde grote, dure happenings voor haar volgers, waarbij ze als een soort popster telkens het toneel betrad, creëerde een hype, rolde het ‘product’ wereldwijd uit naar 175 landen, maar hield ondertussen iedereen voor de gek, behalve een heel klein groepje handlangers. Ze verdween met het geld enkele jaren geleden en is tot op heden onvindbaar. Ze staat inmiddels wel op de most wanted list van de FBI, veel slachtoffers met de financiële schade achterlatend. Een trieste maar waargebeurde zaak, dit keer over miljarden euro’s, van oplichting middels cryptocurrencies.
‘The Crime of the Century’ is een harde aanklacht tegen het politiek industriële complex dat Amerika massaal verslaafd maakte aan opiaten door onder andere overproductie, grenzeloze marketing, foute artsen gepaard gaande met verzekeringsfraude en corruptie. Een klassiek geval van zorgfraude.
Zoals bekend wordt er jaarlijks veel geld verdiend met illegale houtkap. De film ‘Wood. Game-Changers Undercover’ volgt een aantal onderzoekers die bezig zijn om een crimineel houtsyndicaat te ontmaskeren. Zij doen dit uiteraard undercover, zoals de titel van de film al aangeeft.
In de film ‘Green Warriors : Netherlands Chemicals Forever’ proberen inwoners van Frankrijk de leugens van de industrie in hun regio over de uitstoot van PFAS te weerleggen. Zij zoeken daarbij hulp in Nederland. Protesten, rechtszaken en publieke verontwaardiging over de uitstoot van de chemische industrie is een Europees verschijnsel. De komende tijd zal met meer Europese regelgeving hier op gaan inspelen, op zoek naar een balans waarbij gezondheid belangrijker wordt.
‘Working Women’ gaat over Orna die een snelle carrière maakt bij een vastgoedontwikkelaar. De baas kan zijn handen niet thuis houden en zo ontstaat een klassiek Me Too verhaal, maar dit keer met een plottwist.
Uiteraard mag een film over voedselfraude niet ontbreken op het Fraude Film Festival. Het willens en wetens verkopen van bedorven vlees komt op grote schaal voor net als het toedienen van giftige stoffen bij sommige producten. Criminelen infiltreren steeds dieper in de voedselketen. ‘Food Fraud : an Organised Crime’ laat zien dat voedselfraude lucratief is en dat criminele organisaties steeds meer invloed krijgen.
‘Gold Mafia – el Dorado’ gaat als film over het overal in de wereld geaccepteerde goud. Maar hoe zit de Afrikaanse goudmaffia erin? Een groep onderzoeksjournalisten legt in deze film een witwasparadijs bloot, met een inkijk in een crimineel goudsyndicaat. Dit alles natuurlijk undercover.
‘The Caviar Connection’ vond ik eerlijk gezegd schokkend. In die zin dat je er van uit mag gaan dat vertegenwoordigers werkzaam bij Europese instanties a priori niet corrupt zijn. Zo ook bij de Raad van Europa. In 2013 bracht een Duitse afgevaardigde het onderwerp politiek gevangenen in Azerbeidzjan ter sprake. Er werd een motie ingediend naar aanleiding van de politieke gevangenen in dat land, maar dat viel duidelijk verkeerd bij de machthebber, in casu de dictator van Azerbeidzjan. Hij zette alles op alles om zijn reputatie te redden en organiseerde met hulp van onder andere een andere afgevaardigde, de uit Duitsland afkomstige Eduard Lintner, een campagne om de leden tegen te laten stemmen. De rechts-radicale partijen werden benaderd en omgekocht. Toen het op de stemming in 2013 aankwam werd de aanklacht tegen Azerbeidzjan nipt verworpen. Het schandaal werd ontdekt. De journaliste belandde in de gevangenis. Een onderzoek werd gestart met als resultaat dat uiteindelijk 14 leden van de Raad van Europa hun functie moesten opgeven. Een belangrijke Italiaanse pion werd vervolgd door de Italiaanse justitie maar wist te ontkomen aan vervolging door juridische vertragingstrucjes met als gevolg verjaring. Later werd de motie alsnog ingediend over de politieke gevangenen en die is aangenomen. Jaren te laat. Echt, een zeer indrukwekkende documentaire.
Aan het einde van de namiddag mocht ik aan het werk door aan te schuiven bij de workshop van iCOV. iCOV is de afkorting van Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen en dat is het samenwerkingsverband tussen het Openbaar Ministerie, de opsporingsdiensten, de FIOD, de Politie en alle daarbij aangesloten organisaties met als doel via een gezamenlijke aanpak crimineel vermogen te ontdekken en uiteindelijk af te pakken. Deze workshop ging dus over financiële opsporing en data intelligence. De titel van de workshop was ‘Bedrijvig in bedrog: geen whodunit, maar een howdunit!’ We, dat wil zeggen mijn Italiaanse collega Ingrid Gacci en ik, konden aan de slag met vellen papier over een fictieve zaak op een bedrijventerrein in Amsterdam-Noord, met allemaal bedrijfjes en bedrijven en hun onderlinge verbanden. Bedrijf A had geen omzet maar diende wel een forse BTW kwartaal aangifte in met een behoorlijke teruggave van BTW. Eigenaar woont ook op het bedrijventerrein en hij heeft twee dure auto’s op zijn naam. Op een gegeven moment komt er een onroerend goed transactie in privé naar boven waarbij de eigenaar in Vinkeveen een fraaie villa aankoopt voor iets minder dan een miljoen euro en op dezelfde dag het pand weer doorverkoopt aan een buitenlandse Limited op een eiland ver weg met meer dan 300.000 euro winst. Zonder meer interessant zo’n casus, waarbij iCOV dus alle gegevens van de Belastingdienst en alle overige partijen bij elkaar brengt. U raadt het al, al die bedrijfjes worden ingezet voor de drugshandel en het witwassen van geld.
De conclusie na een dagje Fraude Film Festival is dat er nog heel veel werk verzet moet worden. De rol van de zogenaamde bovenwereld mag daarbij zeker niet onderschat worden.
