Michel Klompmaker
We spraken onlangs met Twan Houben over de mogelijke impact van de enorm opgelopen staatsschuld in de Verenigde Staten. Twan Houben houdt zich bezig met crisismanagement, vandaar zijn bijzondere interesse voor het fenomeen staatsschuld aan de andere kant van de Oceaan. Wat is er dan aan hand? Momenteel bedraagt volgens Marketwatch de staatsschuld aldaar 33 biljoen US dollar. Om dat getal even in perspectief te plaatsen, drie jaren geleden was dat 23 biljoen US dollar. Het is geen hogere wiskunde om uit te rekenen dat met de gestegen intrestvoeten van de laatste periode er serieuze problemen kunnen ontstaan als nieuwe leningen ter financiering van de staatsschuld moeten worden gesloten. Maar wat zijn de gevolgen in Europa?
Beste Twan, even terug naar het recente verleden. Hoe zat dat ook al weer precies met die Amerikaanse staatsschuld?
Twan Houben: “Kijk, we zijn nu, in september 2023, aangeland bij een niveau van 33 biljoen US dollar. Let even op dat dit biljoenen zijn en geen miljarden, met andere woorden 1 biljoen = 1.000 miljard = 1.000.000 miljoen. Zo’n drie jaar geleden was dat nog zo’n 10 biljoen US dollar minder. In de periode van de afgelopen drie jaren heeft voormalig president Donald Trump in het coronajaar 2020 ongeveer 5 biljoen dollar “helikoptergeld” uitgestrooid over werkloze Amerikaanse burgers. Zo’n zelfde bedrag is door zijn opvolger Joe Biden gebruikt om de Amerikaanse Green Deal, later hernoemd tot Inflation Reduction Act, te bekostigen. Zoals gezegd hebben ze daar dus nu een staatsschuld van 33 biljoen US dollar. Het grote probleem is dat het komende jaar maar liefst 7,6 biljoen US dollar afgelost moet gaan worden en dat is praktisch onmogelijk.”
Dat ziet er dus niet zo mooi uit, als ik me voorzichtig uitdruk…
Twan Houben: “Dat is inderdaad wel erg voorzichtig uitgedrukt, maar wellicht bedoel je het een beetje cynisch. Ik heb het liever over een catastrofe die er aan gaat komen. Het Amerikaanse schuldenplafond werd in deze periode van drie jaren maar liefst vier keer verhoogd. Het probleem is namelijk dat de Verenigde Staten die benodigde 7,6 biljoen dollar aan aflossingen in het komende jaar niet uit de lopende middelen kan voldoen. De totale belastinginkomsten van de VS waren “slechts” 4,9 biljoen US dollar in 2022. Er moet dus weer geleend worden om de bestaande schulden af te lossen. Geleend tegen een rente die ongeveer drie keer zo hoog is dan die van de af te lossen staatsleningen. Daar zit hen nu juist de pijn.”
Dat is duidelijk. Maar waar gaat dat naar toe volgens jou?
Twan Houben: “Ik maak graag de vergelijking met een simpel voorbeeld met een eigen huis. Stel je voor; je hebt geen geld om je eigen hypotheek af te lossen en je gaat naar een andere bank met het verzoek om een nieuwe hypotheek tegen een drie keer zo hoge rente om er je oude hypotheek mee af te lossen. Zie je dat gebeuren op micro niveau? Welaan, we zien nu dat de Verenigde Staten op zoek moeten gaan naar geld en nieuwe leningen moeten aangaan, maar ze zullen dat tegen een steeds hogere rente moeten doen waardoor het vertrouwen in de dollar verder wegsmelt. Dat vertaalt zich dan weer in in lagere “creditratings” en steeds verder oplopende kredietkosten. Tot een moment waarop dit niet meer houdbaar is en de de Verenigde Staten in een vergelijkbare situatie met Griekenland in het recente verleden terechtkomen.”
Wat gaan we daar in Europa van merken?
Twan Houben: “We gaan dat zeker merken hier in onze economie. Het is daarom hoog tijd voor Europa om zich economisch onafhankelijker van de Verenigde Staten op te stellen en andere “vrienden” te gaan zoeken op het wereldtoneel. Mijn conclusie is dus dat door de volledig uit de hand gelopen staatsschuld in de Verenigde Staten de volgende mondiale crisis wel erg dichtbij komt.”
Nog een laatste opmerking?
Twan Houben: “Het is echt in het belang van zowel de Amerikanen als de Europeanen dat noch ene Donald Trump, noch ene hoogbejaarde Joe Biden in het Witte Huis gaat terugkeren na de komende Amerikaanse presidentsverkiezingen.”
Leon Blonk Reageren
De zorgen die Twan Houben uit over de staatsschuld in de Verenigde Staten zijn zeker gegrond en verdienen aandacht. Een staatsschuld die snel blijft groeien kan inderdaad als een zwaard van Damocles boven de markt hangen en ernstige gevolgen hebben, niet alleen voor de VS maar ook voor de wereldeconomie, inclusief Europa. Hier zijn enkele punten om te overwegen:
1. **Globale economische impact**: Een crisis in de Verenigde Staten, zoals de genoemde problemen met aflossen en stijgende rentetarieven, kan een domino-effect hebben op de wereldeconomie. Europa is sterk verbonden met de VS in termen van handel en financiële markten, dus het zou niet immuun zijn voor de gevolgen van een Amerikaanse schuldencrisis.
2. **Valutavertrouwen**: Het verlies van vertrouwen in de Amerikaanse dollar kan gevolgen hebben voor de wisselkoersen en de stabiliteit van valuta wereldwijd, wat op zijn beurt invloed kan hebben op de export en import van Europese goederen.
3. **Renteverhogingen**: Als de Verenigde Staten hogere rentetarieven moeten betalen op hun schuld, kan dit leiden tot wereldwijde rentestijgingen. Dat kan de kosten van leningen en financiering voor Europese bedrijven en overheden verhogen.
4. **Geopolitieke verschuivingen**: Zoals Twan Houben suggereert, kan een ernstige crisis in de VS Europa ertoe aanzetten om meer economische onafhankelijkheid na te streven en nauwere banden met andere handelspartners te ontwikkelen. Dit zou aanzienlijke geopolitieke verschuivingen kunnen veroorzaken.
Het is belangrijk op te merken dat de staatsschuldproblematiek een complexe kwestie is en er geen eenvoudige oplossingen zijn. Zowel de VS als Europa zullen waarschijnlijk uitdagingen moeten aangaan om met een mogelijke crisis om te gaan. Politieke beslissingen, economisch beleid en internationale samenwerking zullen cruciaal zijn om de gevolgen te beperken en de stabiliteit te behouden.