Rentederivatenproducten: toetsing achteraf nu via AFM

De AFM presenteert vandaag haar aanpak met betrekking tot de banken en de gemaakte fouten bij de advisering van klanten over rentederivatenproducten. De toezichthouder beoogt hiermee passende compensatie voor de getroffen klanten, die veelal afkomstig zijn uit het midden- en kleinbedrijf.  In december 2015 constateerde de AFM namelijk dat bij de herbeoordeling van rentederivatencontracten bij de betrokken banken er onjuistheden en onvolledigheden in de dossiers aanwezig waren.

Om klanten op de juiste wijze te compenseren voor de geleden schade, wordt er door de AFM een ‘uniform voorschrijvend herstelkader’ ingericht. Dit herstelkader zal voorschrijven hoe banken de derivatencontracten moeten beoordelen en hoe zij een eventuele compensatie moeten bepalen. Onafhankelijke deskundigen, aangewezen door de minister van Financiën, zullen dit herstelkader in overleg met de banken uitwerken en met hen overeenkomen. Daarbij zullen zij ook overleggen met vertegenwoordigers van mkb-klanten. Het ministerie van Financiën heeft de heren R. J. Schimmelpenninck, B.F.M. Knüppe en T. Kocken als onafhankelijke deskundigen aangesteld.
Bij de uitvoering van het herstelkader krijgen externe beoordelaars een rol om er voor te zorgen dat het herstelkader op ieder individueel dossier correct wordt toegepast. Daartoe zullen deze externe beoordelaars per bank een plan van aanpak opstellen. De AFM zal controleren of het herstelkader goed wordt toegepast en zal tevens over de voortgang van het traject rapporteren. Inmiddels hebben de ABN Amro Bank, ING Bank, Rabobank, Van Lanschot Bankiers en SNS Bank aangegeven dat ze kunnen instemmen met deze aanpak.
Opnieuw vindt toetsing van de contracten plaats
De afgelopen maanden heeft de AFM de tekortkomingen in de herbeoordelingen en de mogelijke schade voor klanten nader onderzocht. Er zijn daarbij indringende gesprekken gevoerd met de betrokken banken. Tevens heeft de AFM gesproken met vertegenwoordigers van klanten.
Hoewel een aantal banken naar aanleiding van de gesprekken met de AFM toezeggingen heeft gedaan om ruimhartiger te compenseren, oordeelt de toezichthouder dat de beoordeling van de rentederivatencontracten opnieuw moet worden gedaan. Onafhankelijke deskundigen zullen hiertoe een uniform voorschrijvend herstelkader uitwerken. Hieraan zullen alle contracten opnieuw worden getoetst. Met deze nieuwe aanpak beoogt de AFM een gerichte en correcte beoordeling van de contracten en daaruit volgend, indien van toepassing, noodzakelijke herstelacties naar klanten, waaronder een passende compensatie.
Herstelkader
Uitgangspunt bij het verbeteren van de beoordeling van de rentederivatencontracten is dat de banken het klantbelang centraal stellen. Om klanten recht te doen, schrijft het herstelkader in specifieke situaties voor welke acties nodig zijn om opgelopen schade te compenseren en toekomstige schade te voorkomen. Dit moet leiden tot een efficiënte afhandeling en minimale ruimte voor interpretatie door de banken bij de beoordeling van de contracten.
Onafhankelijke deskundigen zullen het herstelkader in detail uitwerken en met de banken overeenkomen. Externe beoordelaars zullen zorgen voor een juiste toepassing van het herstelkader. Zij stellen daartoe een plan van aanpak per bank op en zullen bij de uitvoering daarvan zorgen dat dit op ieder dossier correct wordt toegepast. De externe beoordelaars zullen rapporteren aan de AFM.
De AFM verwacht dat de banken de herbeoordelingen en daaruit voortvloeiende herstelacties medio 2017 zullen hebben uitgevoerd. De banken is verzocht klanten helder te informeren over de herstelacties en het proces. Naar aanleiding van de bij de AFM geconstateerde tekortkomingen bij de eigen toetsing van de eerdere herbeoordelingen door banken, is op verzoek van de raad van toezicht van de AFM het externe bureau Alvarez & Marsal aangesteld om een onafhankelijk onderzoek bij de AFM uit te voeren. Dit onderzoek is in januari van start gegaan. Verwacht wordt dat dit onderzoek in het tweede kwartaal van 2016 wordt afgerond.