Hans Timmerman
Oeganda meldt dar er de afgelopen maanden voor ruim 31 miljoen ton goud ter waarde van $12,8 biljoen is gevonden. Tijdens de Algemene Vergadering van de VN werd deze ontdekking door de Oegandese president Yoweri Museveni bekendgemaakt. Er was wereldwijd tot op heden ‘slechts’ $11,6 biljoen aan goud – een kleine 30 miljoen ton. Zou Oeganda werkelijk ruim 31 miljoen ton goud hebben gevonden, dan verdubbelt dat de totale hoeveelheid. En meer aanbod leidt tot een lagere prijs, extra goud zou dan de prijs van goud kunnen halveren. Hoe veilig is goud nog?
De huidige marktkapitalisatie van goud is $11,6 biljoen. Deze goudreserve is tot nu toe de formeel begrensde hoeveelheid reserve-kapitaal in de wereld. Blijft goud na deze vondst nog steeds een veilige “waardeopslag”? Zeker als het – nog steeds – in deze enorme hoeveelheden kan worden gevonden? En als het aanbod van de ene op de andere dag zou verdubbelen? Deze goudvondst stelt interessante vraagtekens bij de stabiliteit van goud. Als er wereldwijd – potentieel – nog zoveel extra goud kan worden gevonden, wordt goud dan een product in overvloed? Dat is anders met de bitcoin, waar ‘slechts’ maximaal 21 miljoen stuks van kunnen worden gemijnd. Daarmee zou de Bitcoin solider worden dan goud. Een interessante constatering. Dan is er goud in overvloed, maar blijkt dat cryptomunten zoals de bitcoin – per definitie – schaars blijven. En dat crypto de rol van goud op de financiële markten kan overnemen. Immers, wat is het verschil tussen het fysiek mijnen van goud en het virtueel mijnen van crypto, als crypto door afspraken uiteindelijk schaarser blijft dan goud?
Het gaat wat ver, zoals de ‘Bitcoiners’ nu roepen, dat de bitcoin het nieuwe goud is geworden. Beiden zijn delfstoffen, beiden kosten veel inspanning om te mijnen, en beiden zijn op de markt waard wat de ‘gek’ er voor wil betalen. Natuurlijk moeten de beweringen van Oeganda over hun goudvondst nog verder worden onderzocht. En moeten de kosten om die voorraad werkelijk te mijnen nog berekend worden. Maar de vraag is gerechtvaardigd of goud nog steeds de waarde-garantie heeft die wij dachten.
Microstrategy’s CEO Michael Saylor plaatste onlangs een Tweet waarin hij zei: “Goud is er in overvloed. Bitcoin is schaars”, waarin hij verwees naar de ontdekking van het goud in Oeganda. In 2020 verkondigde MicroStrategy dat zij in plaats van geld, in de toekomst goud, bitcoin en andere alternatieve activa zullen aanhouden. Het is begrijpelijk dat met de bitcoin crash het bedrijf een flinke klap kreeg: een verlies van $ 1,2 miljard op de bitcoins op de balans. Zijn bedrijf staat midden in de belangstelling op dit moment. Het twitter account van Michael Saylor wordt door meer dan 2,5 miljoen mensen gevolgd.
Vergelijking met 2001
Net als in 2001, toen de internethype ten einde kwam en duizenden internet start-ups failliet gingen, zien we ten aanzien van de ontwikkeling van de crypto, blockchain en metaverse eenzelfde zeepbel ontploffen. Enerzijds prima, daar is immers ons kapitalistische model op gebouwd: ‘creative destruction’. Schumpeter noemde dit rond de jaren vijftig in het Duits ‘Schöpferische Zerstörung’ en hij ontleende dit aan het werk van Karl Marx. De storm van creative destructie of het “proces van industriële mutatie dat de economische structuur voortdurend van binnenuit revolutioneert, onophoudelijk de oude vernietigt en onophoudelijk een nieuwe creëert”.
In de Marxistische economische theorie verwijst het concept breder naar de gekoppelde processen van accumulatie en vernietiging van rijkdom onder het kapitalisme. In ‘Capitalism, Socialism and Democracy’ (1942) ontwikkelde Joseph Schumpeter het concept uit een zorgvuldige lezing van het denken van Marx (waaraan het hele deel I van het boek is gewijd), met het argument (in deel II) dat de creatief-destructieve krachten ontketend door het kapitalisme uiteindelijk zou leiden tot de ondergang als systeem. In een blog uit 2019, het ’Einde van het kapitalisme’ ben ik ik hier eerder op ingegaan. We staan aan de vooravond van een wereldwijde omwenteling. Waarom zou dat ook niet onze gulden standaard doen veranderen van baar goud in virtuele crypto?
We staan volgens experts en investeerders aan het begin van een nieuw fenomeen, vergelijkbaar met midden jaren ‘90, toen internet in zwang raakte. Gebruiksvriendelijker oplossingen die we eerder ervaren als kansen dan als bedreigingen. De oude en nieuwe wereld zullen elkaar zeker vinden. Hoe en wanneer is koffiedik kijken, maar die mogelijke toekomst verkennen, blijft leuk. Zeker als in Oeganda opeens meer goud – al eeuwen onze geldstandaard – wordt gevonden dan op de wereld bekend is. Dan komen enkele eeuwenoude waarheden opeens in een ander daglicht en dus toekomstbeeld te staan . . .
De auteur Hans Timmerman is IT trendwatcher en blogger op het Risk & Compliance Platform Europe.
