Aan de vooravond van Solvency II blijkt dat Nederlandse verzekeraars goed voorbereid zijn op het nieuwe toezichtraamwerk volgens De Nederlandse Bank (DNB). In de aanloop naar de invoering ervan heeft de sector veel werk verzet, zo zijn goede stappen gezet op het gebied van risicobeheer en is uitgebreid geoefend met het nieuwe rapportagekader. Hoewel de situatie per verzekeraar verschilt, en de marktomstandigheden uitdagend zijn, stelt DNB vast dat de Nederlandse sector als geheel klaar is voor de invoering van Solvency II.
Officieel moeten verzekeraars in 2016 voor het eerst rapporteren onder Solvency II. Om goed voorbereid te zijn heeft DNB verzekeraars gevraagd dit jaar al – in een zogenaamde droogzwemoefening – Solvency II cijfers in te sturen. Eerste analyses van deze cijfers wijzen uit dat de gemiddelde solvabiliteitsratio van de Nederlandse verzekeringssector op basis van het nieuwe toezichtraamwerk ruim boven de wettelijke norm van 100% ligt. Ook de kwaliteit van het aanwezige kapitaal is over het algemeen goed.
Tabel 1 Solvabiliteit onder Solvency I en Solvency II (per ultimo 2014)*
Solvabiliteitsratio
Solvency I-ratio Solvency II-ratio
Herverzekeraar 692% 282%
Leven 244% 146%
Schade 343% 167%
Zorg 247% 189%
* Solvabiliteitsratio gedefinieerd als aanwezig (en in aanmerking komend) kapitaal gedeeld door vereist kapitaal. Ratio’s op basis van gewogen gemiddelden naar balanstotalen voor 163 verzekeraars (solo-entiteiten op basis van de standaardformule).
De solvabiliteitsratio’s onder Solvency II zijn voor alle deelsectoren lager in vergelijking met de ratio’s onder het huidige toezichtraamwerk, Solvency I. Dit komt omdat het toezichtraamwerk dat achter beide ratio’s schuilgaat verschillend en eigenlijk niet vergelijkbaar is. Onder Solvency II worden, in tegenstelling tot onder Solvency I, de daadwerkelijke risico’s die bij een verzekeraar aanwezig zijn, meegenomen in de berekening van het solvabiliteitskapitaalvereiste. Een solvabiliteitsratio van 100% onder Solvency II betekent daarom heel wat anders dan een solvabiliteitsratio van 100% onder Solvency I.
Solvency II cijfers op instellingsniveau volgen uiterlijk in 2017, wanneer verzekeraars hun eerste publieke rapportage zullen publiceren die ze onder Solvency II moeten opstellen. Het staat verzekeraars vrij in de tussentijd al met Solvency II cijfers naar buiten te komen, zoals enkele beursgenoteerde verzekeraars inmiddels doen.
Grote stap voorwaarts
Het huidige Europese toezichtkader voor verzekeraars, Solvency I, dateert van 1973 en was nodig aan vervanging toe. De invoering van het nieuwe Europese toezichtraamwerk is een grote stap voorwaarts voor het verzekeringstoezicht en stelt zowel verzekeraars als toezichthouders in staat beter te sturen. Belangrijke uitgangspunten van het nieuwe kader zijn de invoering van risicogebaseerde kapitaaleisen en waardering van de balans op marktwaarde. Solvency II doet daarmee meer recht aan de economische werkelijkheid en helpt verzekeraars en toezichthouders om risico’s eerder te signaleren en waar nodig actie te ondernemen. Bovendien versterkt Solvency II het risicobeheer van verzekeraars en zorgt het nieuwe kader op Europees niveau voor meer harmonisatie. Dit bevordert een gelijk speelveld voor verzekeraars binnen Europa en is een stap richting een meer Europese markt.
De toezichtnorm onder Solvency II
De wettelijke toezichtnorm onder Solvency II is 100%. Wanneer verzekeraars deze norm doorbreken zal DNB overgaan tot formele herstelacties. Verzekeraars stellen daarnaast zelf interne normen vast die boven de 100% liggen. Dit gebeurt onder andere om een continue naleving van de wettelijke norm te waarborgen en bij tegenslag niet direct in een herstelplan terecht te komen. DNB vindt het verstandig dat verzekeraars dit doen. Omdat Solvency II meer recht doet aan het daadwerkelijke risicoprofiel verwacht DNB dat het streefniveau van de solvabiliteitsratio´s van veel verzekeraars – in vergelijking met Solvency I – dichter bij de wettelijke toezichtnorm van 100% zal liggen.
Consequenties dividendbeleid
Verzekeraars zijn zelf verantwoordelijk voor hun dividendbeleid als onderdeel van hun totale kapitaalbeleid. DNB vindt het verstandig dat verzekeraars hierbij rekening houden met het effect van de Ultimate Forward Rate (UFR – onderdeel van de rekenrente) op de solvabiliteitspositie. Indien nodig betrekt DNB het zogenaamde UFR-effect in haar beoordeling van het kapitaal- en dividendbeleid van een verzekeraar. Wanneer een verzekeraar niet aan de solvabiliteitsvereiste voldoet of zou kunnen voorzien dat hij binnen 12 maanden niet voldoet, geldt dat hij wettelijk goedkeuring van DNB moet vragen voordat hij dividend uitkeert.
Overgangsmaatregelen en Europees perspectief
Solvency II kent een aantal overgangsmaatregelen om de overgang naar het nieuwe toezichtkader te vergemakkelijken. Het merendeel van deze overgangsmaatregelen kan gedurende 16 jaar worden toegepast. Wanneer deze maatregelen worden toegepast zullen de solvabiliteitsratio’s hoger uitvallen. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden bij het vergelijken van verzekeraars uit verschillende landen. Nederlandse verzekeraars zijn goed voorbereid op Solvency II en maken relatief weinig tot geen gebruik van deze overgangsmaatregelen. Nederland past in dat opzicht een vrij ‘zuivere’ vorm van Solvency II toe. In enkele Europese landen wordt wel op vrij grote schaal gebruik gemaakt van de overgangsmaatregelen. Als gevolg daarvan zijn de Solvency II cijfers van Nederlandse verzekeraars voorlopig nog moeilijk te vergelijken met die van andere verzekeraars in de Europese Unie. In de publieke rapportages die verzekeraars vanaf 2017 moeten publiceren zullen de effecten van de gebruikte overgangsmaatregelen zichtbaar worden. Dit zal ervoor zorgen dat de vergelijkbaarheid tussen verzekeraars in de Europese Unie toeneemt.
Bron: DNB
Nederlandse verzekeraars en Solvency II ratio’s: minder erg dan gevreesd…
18 december 2015
Kennisbank
