Knot hamert op het belang van een integere cultuur

Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), benadrukte op de DNB Ethics and Compliance Conference het cruciale belang van een integere cultuur binnen centrale banken en toezichthouders. Hoewel het naleven van regels essentieel blijft, stelde Knot dat een diepgewortelde integere cultuur van nog groter belang is.

Hij opende zijn toespraak luchtig met een knipoog naar het verleden van Amsterdam, verwijzend naar het Eurovisie Songfestival van 1980, waarin Maggie MacNeal zong over “Amsterdam, de stad waar alles kan.” Knot stelde de aanwezige compliance officers gerust dat de stad tegenwoordig een solide basis van ‘law and order’ kent.

Knot illustreerde de waarde van ethiek met een anekdote over een gestolen jas op het DNB-kantoor. Hoewel de jas zelf niet veel waard was, zag hij de diefstal als een ernstige vertrouwensbreuk tussen collega’s. Deze ervaring benadrukte volgens hem dat medewerkers van centrale banken en toezichthouders een afspiegeling vormen van de samenleving en dat vertrouwen de kern vormt van hun onderlinge relaties.

Hij vervolgde door te benadrukken dat centrale banken en toezichthouders een publieke taak hebben: het beschermen van de veiligheid en stabiliteit van het financiële stelsel. Een schending van dat vertrouwen tast niet alleen de reputatie van de instelling aan, maar kan ook het hele financiële systeem beschadigen. Knot merkte op dat wanneer toezichthouders ethische normen opleggen aan de financiële sector, ze hun gezag verliezen als ze diezelfde normen niet zelf naleven.

Sinds 2008 heeft DNB een professionele integriteitsafdeling en een kader opgezet om risico’s op fraude, corruptie, handel met voorkennis, lobbypraktijken en belangenconflicten te beheersen. Hierbinnen is speciale aandacht voor het aanpakken van ongepast gedrag. Knot prees daarnaast de hoge ethische normen van de Europese Centrale Bank (ECB), die in 2014 een ethische commissie oprichtte voor hooggeplaatste functionarissen, en die hij ziet als een van de strengste ter wereld.

Knot benadrukte dat het waarborgen van een integere cultuur een taak is voor de gehele organisatie en niet enkel voor de compliance-afdeling. Hij gaf aan dat regels nooit iedere situatie kunnen afdekken, gezien de dynamiek binnen organisaties en in de wereld. Als voorbeeld noemde hij de ethische dilemma’s rond activisme en sociale media.

Transparantie speelt volgens Knot een sleutelrol in het bevorderen van een integere cultuur. Hij haalde zijn eigen ervaring aan als DNB-president en voorzitter van de FSB, waarin regelmatig contact met de financiële sector plaatsvindt. Hoewel deze contacten lobbyen kunnen omvatten, ziet Knot ze als noodzakelijk voor zijn werk. Hij streeft naar een balans door openheid te bieden over zijn ontmoetingen, discriminatie te vermijden en interacties eenrichtingsverkeer te laten zijn.

Volgens Knot vereist een integere cultuur een goed ontwikkeld moreel kompas en de bereidheid om misstanden aan te kaarten. Om dit te stimuleren biedt DNB trainingen voor omstanders aan, waaraan managers verplicht deelnemen. Knot sloot zijn toespraak af met een oproep tot samenwerking en benadrukte de cruciale rol van compliance officers in het bewaken van een integere cultuur. Met een glimlach verwees hij naar zijn eerdere opmerking over Amsterdam: “And don’t be afraid of Amsterdam. But nonetheless, watch your coat.”