Klimaatverandering: de Verenigde Staten, tussen overwinning en verontwaardiging

Ophélie Mortier
De overwinning van de aandeelhouders van Exxon Mobil die meer openheid afdwingen van de Amerikaanse petroleumgigant over zijn impact op de klimaatverandering, staat haaks op de aankondiging van president Trump dat de Verenigde Staten zich terugtrekken uit het klimaatakkoord van Parijs. De laatste dagen stonden in het teken van enerzijds de overwinning van de aandeelhouders van Exxon Mobil omdat de petroleumgigant, na meerdere mislukte pogingen, nu toch verplicht is transparanter te zijn over de bedreigingen die de klimaatverandering op het bedrijf kunnen hebben. En anderzijds was er de aankondiging door Donald Trump, waarbij de VS uit het klimaatakkoord van Parijs stapt….   

We schreven al eerder dat het niet zo gemakkelijk is om zich uit het klimaatakkoord van Parijs terug te trekken. Daarom zal het besluit van de Amerikaanse president pas over meerdere maanden in werking kunnen treden.  En wie weet werd tegen dan al een einde gesteld aan zijn mandaat. Niettemin trekt zich een belangrijke bondgenoot terug uit de discussies over de uitstoot van CO2 en over internationale betrekkingen.
Symbolische neen
De reacties en commentaren lieten na de aankondiging door Trump niet op zich wachten en bevestigen dat het verwerpen van het klimaatakkoord van Parijs vooral een symbolische neen zal blijven. Beleggers, de financiële gemeenschap en de grote multinationals erkennen namelijk de belangrijkste en toenemende klimatologische uitdagingen. De impuls om het klimaatakkoord van Parijs te behouden en te ijveren naar een energie met een lage CO2-uitstoot komt uit de privésfeer.  De overwinning van de aandeelhouders van Exxon is niet de enige in haar soort, want ze volgt op gelijkaardige zeges tegen andere Amerikaanse petroleumbedrijven. Denken we maar aan Occidental Petroleum of PPL Corporation. De beslissingen genomen tijdens de aandeelhoudersvergaderingen zijn een mooi bewijs van de mentaliteitsverandering
Minstens vier jaar
De VS hebben voor de presidentsverkiezingen in de herfst van 2016 nog snel het klimaatakkoord van Parijs geratificeerd. Hun terugtrekking uit het klimaatakkoord zal officieel vier jaar in beslag nemen, tenzij Trump beslist om het raamverdrag van 1992 (UNFCCC / UN Framework Convention on Climate Change ) te verbreken dat de voorloper is van het klimaatakkoord van Parijs. De terugtrekking kan niet betekend worden voor 4 november 2019 waardoor de formele uitstap pas een jaar later in werking treedt, namelijk op 4 november 2020. De kansen zijn klein dat het akkoord heronderhandeld wordt tijdens de COP 23 in Bonn, voorgezeten door Fiji, dit jaar in november.
Alleenstaande natie
De aankondiging van president Trump moet in de eerste plaats gezien worden in het licht van zijn verkiezingsslogan ‘America First’. De VS hadden gerust in het klimaatakkoord kunnen blijven zonder proactief te handelen met betrekking tot de overgang naar andere energiebronnen en door regelmatig een kleine vooruitgang voor te leggen betreffende de uitstoot van broeikasgassen. Maar de president wil in de eerste plaats een duidelijk signaal geven: een internationaal quasi wereldwijd akkoord verwerpen in naam van de VS als grootmacht, een sterke en welvarende natie.
Maar de indruk die hij wekt, is die van een gesloten staat die geïsoleerd is van 194 partijen die het klimaatakkoord van Parijs mee ondertekend hebben. Of meer nog de indruk van een president die zich steeds verder isoleert. Hij zal niet alleen geconfronteerd worden met de toenemende ontevredenheid van zijn internationale partners, maar ook met die van een groot deel van zijn landgenoten en van bedrijven die goed op weg zijn naar een economie met een lage CO2-uitstoot en maar al te goed beseffen dat er geen alternatief is
De auteur, Ophélie Mortier behaalde haar masterdiploma in Handels- en Financiële wetenschappen aan de  ICHEC Brussels Management School. Zij begon haar carrière twaalf jaar geleden als consultant voor institutionele vermogensbeheerders.Als Responsible Investment Strategist is Ophélie verantwoordelijk bij Bank Degroof Petercam voor duurzaamheidsinitiatieven, projecten en de methodiek voor verantwoord beleggen tijdens het beleggingsproces.