Het kabinet heeft gereageerd op het rapport ‘Kiezen voor later: vier visies voor 2050’ van het Centraal Planbureau (CPB). Dit rapport schetst vier toekomstscenario’s voor Nederland, elk met een eigen maatschappijvisie en de bijbehorende afwegingen. Het kabinet benadrukt het belang van langetermijndenken en erkent dat de uitdagingen waar Nederland voor staat keuzes noodzakelijk maken en belangenafwegingen met zich meebrengen. De scenario’s van het CPB illustreren deze belangenafwegingen en helpen bij het maken van weloverwogen keuzes voor de lange termijn.
De vier scenario’s die het CPB schetst, zijn:
- Markt: Dit scenario benadrukt individuele vrijheid en marktwerking, wat leidt tot meer economische groei, maar ook meer ongelijkheid.
- Autonoom: Hier ligt de focus op zelfvoorziening binnen Nederland en de EU, met als gevolg lagere economische groei en een soberder sociaal vangnet.
- Duurzaam: In dit scenario staat leefbaarheid centraal, met een sturende rol voor de overheid, wat resulteert in duurzame producten maar ook meer regulering en hogere prijzen.
- Samen: Dit scenario beoogt ruime collectieve voorzieningen en een grote rol voor de overheid, maar leidt tot beperkte economische groei en minder aandacht voor klimaatdoelen.
In plaats van één van deze scenario’s volledig over te nemen, kiest het kabinet voor een geïntegreerde aanpak. Dit betekent dat elementen uit alle vier de scenario’s worden gecombineerd om een evenwichtige koers te varen. De focus ligt op het vinden van de juiste balans tussen verschillende beleidsdoelen, waarbij de risico’s van elke keuze zorgvuldig worden afgewogen.
De kabinetsreactie behandelt diverse thema’s die vanuit een risk- en complianceperspectief van belang zijn. Hieronder een overzicht van de belangrijkste punten:
- Economische veiligheid en weerbaarheid: Het kabinet wil de economische veiligheid versterken door te investeren in strategische technologieën en waardeketens, het beschermen van kennis en technologie, en het verminderen van risicovolle afhankelijkheden. Wetgeving zoals de Wet veiligheidstoets voor investeringen, fusies en overnames en de Beschermingsvoorziening Economische Veiligheid speelt hierbij een sleutelrol.
- Verduurzaming en klimaatverandering: Gezien de risico’s van uitstel blijft het kabinet vasthouden aan een emissiereductiedoel van 55% in 2030. Het zet daarnaast in op een duurzame en circulaire economie om deze ambitie te realiseren.
- Arbeidsmarkt en sociale zekerheid: Om de arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken, pakt het kabinet afhankelijkheid van arbeidsmigratie en misstanden bij uitzendbureaus aan. Tegelijkertijd wordt ingezet op maatregelen die beter inspelen op technologische veranderingen.
- Gezonde overheidsfinanciën: Hoewel het kabinet erkent dat oplossingen voor langetermijnuitdagingen kosten met zich meebrengen, blijft het zich houden aan begrotingsregels en de EMU-saldo (verschil van inkomsten en uitgaven van de overheid) norm om de financiële stabiliteit te waarborgen.
Onvoorspelbare ontwikkelingen kunnen de toekomst van Nederland sterk beïnvloeden, stelt het kabinet. Daarom is het cruciaal om te werken aan een adaptief en weerbaar land dat in staat is om met veranderingen mee te bewegen.
