Donald van Deventer
Staan we aan de vooravond van een nieuwe bankencrisis? In maart 2023 ging de Silicon Valley Bank in Californië over de kop. Stijgende rentevoeten hadden de herfinanciering van bestaande leningen te duur en lastig gemaakt. De Amerikaanse overheid greep snel in om de economie te beschermen, maar de financiële instellingen kunnen en mogen de alarmerende signalen niet negeren. Daarom moet asset liability management de komende maanden een hoofdrol krijgen.
Toen aan het licht kwam dat Silicon Valley Bank in moeilijkheden verkeerde, haastten klanten zich naar de bank om hun tegoeden op te nemen. Binnen 48 uur als reactie hierop besloot de Californische toezichthouder de bank te sluiten en benoemde de Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC) als belangenbehartiger. Nasdaq schortte de notering van het aandeel op.
Om een grotere crisis te voorkomen, garandeerde de Amerikaanse regering alle activa van de bank zonder de rekening hiervoor bij de belastingbetaler te leggen. Deze interventie was nodig om de economie te beschermen en het vertrouwen van het publiek in het Amerikaanse banksysteem veilig te stellen.
Natuurlijk hing de ondergang van Silicon Valley Bank al langer in de lucht. En gezien het huidige financiële klimaat met de zware dossiers Signature Bank en Credit Suisse is het duidelijk dat dergelijke risico’s geen geïsoleerd geval meer zijn. Niet voor niets is een van de bekendste uitspraken van Warren Buffet: “Pas als het tij keert, ontdek je wie er naakt heeft gezwommen.” Er zijn veel waarschuwingssignalen geweest die wijzen op groeiende onevenwichtigheden in het risk management van de rente.
One-factor rente tarief
Tijdens recente gesprekken met risk managers uit de bancaire sector uit de hele wereld heb ik vaak de volgende commentaren mogen optekenen:
• “Wij nemen het risico op wanbetaling niet op in onze renterisicoanalyse.”
• “We gebruiken een one-factor rentecurvemodel om risico’s te beheren.”
• “We analyseren één keer per maand de renterisico’s, zonder uitzondering.”
Vooral die uitspraak over het ‘one-factor’ renterisicokader is zorgwekkend. Bankiers die vertrouwen op een dergelijk model lopen in het huidige klimaat ernstige risico’s. Onjuiste waarderingen, foutieve berekeningen van de toereikendheid van het kapitaal, verkeerde hedges … En de correlatie van rentevoeten met olieprijzen en commercieel vastgoed wordt soms volledig genegeerd. Nochtans heeft dat laatste de bank- en kredietwereld in het verleden al twee keer eerder doen instorten.
Hoe je een goed financieel risicobeheer garandeert
De meeste analytisch onderlegde professionals die zich bezighielden met het inschatten van renterisico’s, zijn overgestapt naar andere bank disciplines of naar ongereguleerde financiële dienstverleners. Toch zal asset liability management in het komende jaar van kapitaal belang zijn. Wat kan je dan doen om je financieel risicobeheer te verbeteren?
Eerst en vooral moeten financiële instellingen hun liquiditeits- en depositobalansrisico’s inventariseren in het kader van de stijgende rente. Omdat de uitstroom van spaartegoeden vaker voorkomt bij banken die failliet gaan, is het voor solvabele banken erg belangrijk om data van noodlijdende tegenhangers te bestuderen en op basis daarvan nieuwe kennis en inzichten te vergaren. Daarnaast moet een geïntegreerd balansbeheer veel meer inhouden dan het aanvinken van een vakje. Het naleven van de regelgeving is een absoluut minimum. Banken mogen niet vergeten dat ze werken voor hun aandeelhouders, en niet voor de wetgevers. Tot slot kunnen banken het zich ook niet veroorloven om te weinig robuuste stresstests en scenarioanalyses uit te voeren. Versoepeling van de regels heeft gevolgen en veerkracht vereist waakzaamheid.
Een holistische, granulaire benadering van balans- en liquiditeitsrisicobeheer is vitaal voor financiële instellingen die de huidige economische onzekerheid het hoofd moeten bieden. Beheer van activa en passiva, ondersteund door de juiste technologie en expertise, kan banken helpen om risico’s proactief onder controle te houden en te vermijden dat ze de volgende Silicon Valley Bank worden.
De auteur, Donald van Deventer is Managing Director of Risk Research & Quantitative Solutions (RQS) at SAS.
