Elk jaar publiceert Transparency International haar Corruption Percenption Index. Uit het onderzoek blijkt dat er in 2022 wereldwijd een stagnatie te zien is bij de bestrijding van corruptie. Voor wat betreft Nederland geldt dat de laagste score ooit behaald is. Dat is niet geheel onverwachts, want de achterblijvende regelgeving op het gebied van politieke integriteit is al langer bekend en dat heeft nu blijkbaar zijn weerslag gekregen in de Corruption Perception Index. Transparency International definieert corruptie als misbruik van toevertrouwde macht voor persoonlijk gewin. De Corruption Perceptions Index is wereldwijd de meest gebruikte indicator die, op een schaal van 0 tot 100, en geeft aan in hoeverre de publieke sector van verschillende landen wordt ervaren als vrij van corruptie. In de meeste landen is dat allerminst het geval: meer dan twee derde van de in de CPI opgenomen landen heeft een score lager dan 50, wat duidt op serieuze corruptieproblemen.
Met een achtste positie in de ranglijst wordt Nederland nog steeds gezien als een van landen met een weinig corrupte publieke sector, maar nooit eerder was de score voor Nederland (80) zo laag. Dit komt onder meer door het ontbreken van adequate maatregelen op het gebied van politieke integriteit, wat leidt tot een ‘draaideur’ voor bewindspersonen en gebrekkige controle op financiering van politieke partijen. Als het gaat om toezicht op de invloed van lobbyisten op de politiek hoort Nederland tot de zwakst gereguleerde landen in West-Europa.
De CPI heeft een langjarige reputatie als conceptueel en methodologisch consistent en geldt als belangrijk instrument voor internationaal opererende bedrijven, overheden en journalisten. De specifieke focus die de CPI methodologisch sterk maakt, brengt echter ook beperkingen met zich mee. Zo worden onder meer belastingfraude, witwassen en de rol van de private sector in het wegsluizen en verbergen van vermogen niet in aanmerking genomen.
Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International Nederland: “Juist stabiele landen met een goede reputatie zijn ideaal om private winsten uit corruptie, misdaad of oorlog wit te wassen. Deze landen kennen relatief weinig interne corruptie, maar dragen er indirect vaak aan bij dat de kwetsbare landen zwak blijven door corrupte zakenmensen en politici een veilige haven voor hun vermogen te bieden. Bovendien kan corruptie ook minder opzichtige vormen aannemen, zoals een net iets te innige band tussen politici en ondernemers. Daarom hamert Transparency International er altijd op om ook de schijn van corruptie te vermijden. Dat kan door duidelijke scheidslijnen te trekken tussen politiek en bedrijfsleven, sterke controle op de financiering van de politiek en een snel einde aan de soepel roterende draaideur tussen industrieën en de politici die deze namens ons allemaal moeten reguleren”.
Nog enkele opmerkelijke issues
Denemarken behoudt haar eerste plaats met 90 punten, een stijging van 2. Hongarije zet haar daling door en is in 2022 voor het eerst het land met de laagste score in de EU met slechts 42 punten. Ook het Verenigd Koninkrijk deed het in 2022 slechter als gevolge van de schandalen waarin particulieren eenvoudig politieke invloed wisten te kopen; dit is een voorbeeld van hoe ook landen in de (sub)top niet immuun zijn voor corruptie. Oekraïne daarentegen laat de afgelopen tien jaar een stijgende lijn zien. Het land bevindt zich nog steeds in de lagere regionen van de CPI, maar is met een stijging van 8 punten in 10 jaar opgeklommen van de 144ste naar de 116de plaats op de ranglijst.
De CPI is wereldwijd de meest gebruikte indicator van corruptie in de publieke sector. Op basis van verschillende bronnen kent Transparency International elk land een score toe tussen de 0 (totaal corrupt) en de 100 (brandschoon). Op basis van deze scores ontstaat de jaarlijkse ranglijst en kan ook per land worden geanalyseerd of corruptie in de publieke sector afneemt of juist toeneemt.
Voor meer informatie over de methodologie, geschiedenis en implicaties van de CPI alsook voor de volledige uitslag van de Corruption Perceptions Index 2022 kunt u nu terecht op https://www.transparency.org/en/cpi/2022.
