Een vlucht over het koekkoeksnest
Wat een genot een hele zaterdagnamiddag, 19 oktober jongstleden, getrakteerd te worden op entertainment van het allerhoogste niveau, rechtstreeks uit het Britse Lagerhuis. De acteurs vergastten de kijkers (en vooral de luisteraars) op hun scherpst geformuleerde argumenten, met zoveel respect voor de traditie van het evenwichtige debat dat het de afkeer voor elkaars mening overstijgt. Dat alles gelardeerd met relativerende humor en een uitgelezen woordenschat die aan het drama een shakespeareaanse dimensie wist te geven. Helpt ons dat nu een stap verder? Meestal zijn dergelijke debatten slechts een vlucht over het koekkoeksnest maar deze keer helpt het ten dele om eindelijk een slotakkoord te breien aan deze langdradige soap. Het Letwin-amendement werd zaterdag weliswaar goedgekeurd, zij het met een relatief nipte meerderheid waardoor de eerste minister verplicht werd om een uitstel te vragen tot 31 januari. Om zijn eerdere belofte na te komen, tekende Boris het document echter niet en voegde een tweede brief toe waarin hij om het tegenovergestelde vroeg. Hiermee respecteerde hij de letter van de wet zonder afbreuk te doen aan zijn eerdere, drastische belofte nooit bij de EU om een verder uitstel te gaan bedelen.
Het amendement is hoofdzakelijk bedoeld om een no deal Brexit te vermijden. Behoudens een weigering van het gevraagde uitstel door de EU zal dit doemscenario nu vermeden te worden. De demarche van de Britse premier is echter dermate schofferend dat hier ongetwijfeld een strategie achter schuil gaat. In het geval het Verenigd Koninkrijk nu in een no deal Brexitscenario terechtkomt, kan de zwarte piet meteen worden doorgeschoven naar de EU. Hopelijk doorziet men op het Europese vasteland deze provocatieve démarche van deze brutale vlerk en trapt men niet in de val.
In al dat gedoe mogen we niet vergeten dat hier belangrijke consequenties aan gekoppeld zijn voor de totale Europese economie en vanzelfsprekend ook voor haar financiële markten. Deze laatste zijn het intussen gewend geworden om kansen toe te kennen aan diverse scenario’s en vervolgens de waardering van aandelen en obligaties hierop af te stemmen. Er zijn ruwweg drie mogelijkheden die nu worden afgewogen. Eerst het gevreesde chaotische no deal scenario, waarvan de kansen nu zijn afgenomen, maar niet nul zijn. Vervolgens een geordende Brexit en gewoon no Brexit at all.
Dit laatste was veruit het meest geprefereerde maar om hier te geraken moet intussen een gevaarlijke politiek worden bewandeld, waarbij nieuwe verkiezingen moeten worden uitgelokt (en gewonnen moet worden), zodat vervolgens een nieuw referendum kan worden uitgeschreven (en gewonnen moet worden …). Dat laatste is helemaal niet zeker. Voorafgaandelijk dreigt er daarenboven een escalatie, die ruimte zal bieden aan populistische argumenten. De kansen op dit derde scenario zijn weliswaar toegenomen maar ook de risico’s op een mislukking ervan.
Vreemd genoeg heeft de stemmingsnederlaag van zaterdag 19 oktober de kans op goedkeuring van de Brexit deal in belangrijke mate doen toenemen en zelfs tot een realistisch niveau gebracht. Ofwel door een goedkeuring van de deal op dinsdagavond, inclusief een versnelde procedure om het legislatieve proces af te wikkelen voor 31 oktober ofwel door een goedkeuring die wordt gevolgd door een uitstel van een drietal maanden om het wetgevende werk grondig te laten verlopen. In dat laatste geval zal de EU dat zeker niet weigeren. Wanneer de stemming in het Britse Parlement echter opnieuw met een sisser afloopt, riskeert de Britse oppositie dat de EU geen uitstel verleent en hierdoor een no deal Brexit uitlokt. Ook al verloor Boris dan iedere veldslag, dan won hij toch de oorlog.
Een Brexit deal was oorspronkelijk zeker niet het geprefereerde scenario maar lijkt toch steeds meer aan sympathie op de financiële markten te winnen om enerzijds het hele gedoe met verkiezingen en referenda te vermijden en anderzijds het risico van een no deal Brexit af te wenden. De markten zullen dan snel een nieuw evenwicht vinden, het pond kan wat aansterken, de rentetarieven op de Europese lange termijn obligaties kunnen zich wat fatsoeneren en de aandelenkoersen genieten van de hervonden rust op het politieke vlak.
Misschien dat zelfs de gedachte dan begint te overheersen dat de eurozone wat kan gaan doen aan haar amechtige economische groei door stimulerende maatregelen te nemen, zonder die vervelende Engelse pottenkijkers die op alles no zeiden. Dat de EU op termijn misschien het afgescheurde Schotland als bonus in de schoot zal geworpen krijgen, lijkt ons onwaarschijnlijk. Dit zou andere separatistische bewegingen in de Europese regio wellicht te veel inspireren, zodat de EU die boot liever wat afhoudt…
