De aanpak van witwassen en terrorismefinanciering in Nederland staat onder druk. Tijdens het commissiedebat ‘Bestrijding witwassen en terrorismefinanciering’ in de Tweede Kamer presenteerde minister van Financiën Eelco Heinen plannen voor een vernieuwde strategie, geïnspireerd op het Europese Anti Money Laundering-pakket dat vanaf 2027 van kracht wordt. Het debat draaide om het vinden van een balans tussen criminaliteitsbestrijding, privacybescherming en het verminderen van administratieve lasten. Heinen gaf echter aan dat deze doelen niet tegelijkertijd volledig te realiseren zijn.
Uitdagingen in de huidige aanpak
Heinen erkende dat de witwasbestrijding in Nederland vastloopt. Banken zetten maar liefst 13.000 medewerkers in voor het naleven van witwaswetgeving – een uitzonderlijk aantal in vergelijking met andere Europese landen. Dit leidt tot hoge kosten en inefficiënties. “We moeten structureel onderzoeken waarom deze verschillen bestaan, zodat we efficiënter en risico-gebaseerd kunnen werken,” aldus Heinen.
Kritiek en suggesties uit de Tweede Kamer
Tweede Kamerleden gaven Heinen verschillende verbeterpunten mee. Zo pleitte Henk de Vree (PVV) voor een verhoging van de meldingsdrempel van ‘ongebruikelijke’ naar ‘verdachte’ transacties om de administratieve lasten te verlagen. Doğukan Ergin (DENK) bekritiseerde de discriminatie door banken en pleitte voor een wettelijke verankering van het discriminatieverbod in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Aukje de Vries (VVD) riep op tot een Europees perspectief op gegevensdeling en stelde voor kunstmatige intelligentie in te zetten bij transactiemonitoring.
Inge van Dijk (CDA) benadrukte de noodzaak van een lastenluwe implementatie van UBO-regels en betere feedbackloops voor banken. Pieter Grinwis (CU) uitte zorgen over de omvang van hypotheekfraude, waarop Heinen aangaf dat het Financieel Expertise Centrum hier onderzoek naar doet.
Gevolgen voor burgers en bedrijven
De Wwft blijkt ook disproportioneel impact te hebben op onschuldige burgers en ondernemers. Het openen van een zakelijke bankrekening is in Nederland problematisch. Aukje de Vries (VVD) wees erop dat maar liefst 82% van de zakelijke aanvragen wordt afgewezen. Minister Heinen erkende dit probleem: “In andere landen open je een rekening in een halve dag – bij ons zet je sneller een kind op de wereld.” Hij zegde toe maatregelen te nemen om ondernemers sneller toegang tot het financiële systeem te geven, desnoods via nieuwe wetgeving.
Henk de Vree (PVV) benadrukte daarnaast dat 30% van de Verenigingen van Eigenaars (VvE’s) wordt geweigerd bij het openen van een bankrekening. Hij waarschuwde dat dit leidt tot maatschappelijke uitsluiting.
Kritiek op de Nederlandse aanpak
Nederland kampt met unieke uitdagingen in de witwasbestrijding. Banken besteden jaarlijks 1,4 miljard euro en 20% van hun personeel aan het naleven van de wet. Simon Lelieveldt van Human Rights in Finance noemde de Nederlandse aanpak bij BNR Nieuwsradio een “zucht naar data” en pleit voor een overstap naar het Europese systeem, dat zich richt op verdachte in plaats van ongebruikelijke transacties. Volgens Lelieveldt leidt dit tot minder meldingen en lagere kosten.
Toekomstperspectief
Heinen sloot het debat af met de toezegging dat de Kamer in april wordt geïnformeerd over de vernieuwde strategie. Hij benadrukte het belang van samenwerking tussen banken, verzekeraars, notarissen en andere poortwachters. Ook werd aangegeven dat gegevensdeling tussen banken de efficiëntie kan vergroten en het proces kan stroomlijnen. Tegelijkertijd blijft een zorgvuldige balans tussen privacy, veiligheid en toegang tot het financiële systeem essentieel.
De komende jaren moet blijken hoe de implementatie van de Europese wetgeving en de voorgestelde maatregelen zullen bijdragen aan een efficiëntere en meer proportionele aanpak van witwassen en terrorismefinanciering in Nederland.
André Reageren
Mis hierin een reactie van DNB. Vraag me sowieso af of DNB de juiste koers vaart met torenhoge boetes bij banken die het volgens DNB niet goed aanpakten. Heb wel op meer punten moeite met de aanpak van DNB en wetgeving, bijvoorbeeld bij beoordelen van nieuwe bestuurders van financiële instellingen door medewerkers van DNB die nog niet in hun schaduw kunnen staan. En als toppunt staat er dan in de WFT dat je niet benoemd kan worden als je de schijn tegen hebt. Dus zonder dat er een rechter aan te pas komt, en zonder beroepsmogelijkheden kan DNB je afwijzen. Past absoluut niet in een rechtsstaat. Lijkt veel op de Bibob die burgermeesters veel te veel macht geeft.
En wij maar landen als Polen en Hongarije de les lezen over de rechtstaat