Chris Juta
Onderzoek leert dat er acht factoren zijn die mogelijk maken dat een organisatie succesvol innoveert. (Zie: McKinsey Quarterly, April 2015. The eight essentials of innovation). De acht factoren zijn samenhangend in beeld te brengen en dat is wat het model hierboven laat zien. Je ziet acht domeinen van bewustwording. Als je zowel deze bewustwording monitort als de reële uitkomsten die vanuit deze bewustwording ontstaan, heb je een manier te pakken om de ‘innovatie-spiraal’ in beweging te zetten. Je hebt dan immers oorzaak en gevolg in beeld: bewustwording veroorzaakt realiteit en omgekeerd. Als realiteit niet is wat je wilt hebben, weet je dus waar je moet zijn om die realiteit te veranderen op de manier waarop je dat als bestuur voor ogen hebt. De acht getoonde factoren vormen samen één systemisch geheel. In dat systemisch geheel zijn vier krachten te onderscheiden: wilskracht, deskundigheid, ambitie (‘purpose’) en karakter. Vier krachten die ontspruiten uit vier bronnen: wat mensen met elkaar vinden, wat mensen met elkaar weten, wat mensen met elkaar willen en tenslotte: wat mensen met elkaar zijn. Daarmee verbonden zijn vier domeinen van bewustwording: wat de mensen zich realiseren, hoe mensen denken en kijken, hoe mensen de eigen mogelijkheden inschatten en tenslotte: wat mensen ervaren hoe het er in de organisatie aan toegaat. De acht factoren brengen in beeld hoe de deze bronnen en krachten in balans zijn. Waar ik in dit artikel niet op inga is het meetproces omdat ik me focus op de uitkomsten. Het hierboven getoonde ‘dashboard’ krijg je met een eenvoudige cultuurmeting in beeld. Het is een online enquête die medewerkers in een kwartier invullen.
Flow: bewust worden van je mentale handicap
In kort bestek is dat het hele verhaal. In elk mens en in elk sociaal systeem – of dat nou een team is of een organisatie – zijn bewustwording en realiteit onafscheidelijk met elkaar verbonden. Als er geen weerstand is, spreken we van flow. Dan gaat alles als vanzelf. Dan zijn bewustwording en realiteit in een inspirerende cyclus naadloos met elkaar verbonden. Bewustwording is dan de juiste voorbereiding van reële uitkomsten en omgekeerd heeft de overeenstemming over die reële uitkomsten de juiste ‘impact’ op de bewustwording. De realiteit is echter dat in flow raken een allerminst vanzelfsprekend proces is. Zo’n mentale cyclus waarin bewustwording en realiteit in elkaar overgaan heeft altijd weerstanden. Het gaat niet naadloos: er zijn mentale handicaps. Zo benoemd omdat je er zelf wat aan kan doen: je kunt zulke mentale handicaps overwinnen. Als je maar over de goede informatie beschikt. Dat betekent dat we informatie moeten krijgen over energiebronnen en over energieverbruik. Energieverbruik is het gemakkelijkst te begrijpen: je stopt energie in doen en denken. Je geeft gas of je houdt in en ook dat inhouden kost energie. Energiebronnen zijn lastiger te begrijpen. Je krijgt energie van wat je doet en omgekeerd kan dat doen letterlijk energie uit je lijf wegtrekken. Beide voel je: aan de ene kant kan je alles aan en heb je overal energie voor, aan de andere kant van de balans raak je moe en uitgeput van wat je doet, met burn-out en depressie als mogelijk gevolg.
Waar het op neerkomt is dat je vier soorten energieverbruik hebt. Elke mentale handicap ontstaat als de meters die deze vier soorten energieverbruik in beeld brengen, niet in het midden staan. Ik heb er hieronder stoplichten van gemaakt. Steeds is het middelste stoplicht geel: dan is er balans. Alle andere kleuren representeren een “te veel” van een bepaalde energie en elk “te veel” is disfunctioneel. De rode stoplichten laten posities zien waar je niet moet willen zitten: het zijn alarmbellen dat er iets niet deugt. Belangrijk ook om te begrijpen: je kan dus ook teveel energie gebruiken terwijl je het gevoel hebt dat je energie krijgt van wat je doet. Aan alles zit een grens.
Als alle meters in de evenwichtstand staan, ben je (met elkaar) in flow. In zo’n situatie van flow ontstaat aanpassing aan een veranderende werkelijkheid en dus innovatie als een natuurlijk proces. In flow doe je de dingen die horen bij wat én het sociale leven intern vraagt én wat de markt extern vraagt. Maar hoe kom je in flow? Natuurlijk graag in duurzame flow. Want dan ben je duurzaam succesvol.
Hoe je duurzaam succesvol wordt
In flow geraken is een dialogisch proces (zie het eerdere LEAD-artikel op dit platform). Een proces waarin je onderling afgestemd raakt in wat je doet en waarom je dat doet. Als je over de informatie beschikt die het bovenstaande dashboard van de innovatie spiraal geeft, voed je dat dialogische proces met de goede stuurinformatie, waardoor je grip krijgt op en sturing kunt geven aan dat proces van afgestemd raken. Afstemming die versnelling van innovatie geeft. Afstemming die team en organisatie duurzaam succesvol maakt.
Ik geef hieronder kort betekenis aan de acht mentale handicaps en de bijbehorende stuurinformatie.
Als de meter op het dashboard naar links uitslaat duidt dat op (een teveel aan) niet-waarneembare energie van emoties en gevoelens. Als de meter naar rechts uitslaat duidt dat op (een teveel aan) wel-waarneembare, dus in houding, gedrag en denken zichtbare mentaliteit en rationaliteit. Hoe doelgerichter mensen zijn, hoe meer de meter naar rechts uitslaat. Hoe instinctiever mensen zijn, hoe meer de meter naar links uitslaat. De beste positie is als ratio en emotie in balans zijn.
De interpretatieregel bij elke van de volgende meter uitslagen is steeds dezelfde. Je moet zorgen voor evenwicht. Als de meter (te veel) naar links uitwijkt, moet je zorgen voor meer materiële en rationele concreetheid. Als de meter (te veel) naar rechts uitslaat, moet je zorgen voor meer emotionele binding.
1. Streef
Dat waarnaar je materieel en immaterieel streeft. Het is je bestemming en je bestemmingsgevoel. Je kunt het ook instelling noemen: dat waarop je jezelf instelt. Als de meter naar links uitslaat is de bezieling en het gevoel van noodzaak groot en de mensen stralen uit waar ze mee bezig zijn. Als de meter naar rechts uitslaat weten mensen wat bedoeld wordt, onderkennen mensen het belang en heerst er discipline.
2. Kies
Dat waar de aandacht naar uitgaat. Als de meter naar links uitslaat is er narigheid, speelt weerzin en zijn mensen niet aanwezig: ze onttrekken zich. Als de meter naar rechts uitslaat is er toewijding, commitment en zijn mensen aanwezig.
3. Vertrouw
Vertrouwen krijg je als je weet dat je inzichten deugen: in wat het probleem is, wat de oplossing is en hoe in de oplossing de eigenwaarde van mensen zich vertaalt in economische waarde. Als de meter naar links uitslaat geloven mensen niet in zichzelf, is er angst en desinteresse. Als de meter naar rechts uitslaat manifesteren mensen zich, ze zijn gemotiveerd en gericht op productiviteit.
4. Weet
Als je de markt niet kent, niet weet wat anderen doen of wat er technologisch mogelijk is, ben je altijd te laat. Als de meter naar links uitslaat is er teleurstelling, zijn er problemen en voelen mensen zich miskend. Als de meter naar rechts uitslaat denken mensen na over zich zelf, voelen mensen zich erkend en is het handelen van mensen gericht op effectiviteit.
5. Versnel
Versnellen ontstaat vanzelf uit juiste beoordeling. Als de meter naar links uitslaat is er onvrede, pessimisme en boosheid. Als de meter naar rechts uitslaat is er tevredenheid, plezier en zingeving
6. Denk groot
Alle succes ontstaat omdat mensen op tijd groot genoeg denken. Als je jezelf als klein ziet, blijf je en wordt je klein. Als de meter naar links uitslaat is er blijdschap, berusting en dankbaarheid. Als de meter naar rechts uitslaat is er zelfreflectie, bezinning en voelen mensen zich gestimuleerd.
7. Verbindt
Succes is onmogelijk zonder dat mensen delen in de beeldvorming, zowel naar binnen als naar buiten. Als de meter naar links uitslaat is er verwondering, enthousiasme en voldoening. Als de meter naar rechts uitslaat wordt er geleerd, is er collectieve beeldvorming en voelen mensen zich thuis.
8. Mobiliseer
Succes staat of valt met de voorstellingen die mensen zich kunnen maken van de waarde van het product of de dienst. In het creëren en delen van zulke voorstellingen mobiliseer je mensen. Mensen willen meedoen. Als de meter naar links uitslaat is er inspiratie, optimisme en belangstelling. Als de meter naar rechts uitslaat is er verwachting, meeleven en betrokkenheid.
Mentale energie koppelen aan materiële realiteit
De essentie van het hierboven beschreven proces is dat innovatie een constant proces is van jezelf ontwikkelen als organisatie en gelijktijdig daarmee van aanpassing van de organisatie aan een steeds sneller veranderende technologische werkelijkheid. Een proces van ontwikkeling en aanpassing dat zich volledig laat beschrijven door middel van acht onderling samenhangende ‘mentale handicaps’ die je met een eenvoudige meting in beeld krijgt. Dat is de bewustwordingskant. Vervolgens koppel je aan die bewustwording de concrete resultaten de behaald worden in termen van technologische prestaties en gerealiseerde economische waarde. Wat resteert is dat je als bestuur afgestemd raakt over wat deze koppeling van bewustwording aan realiteit vertelt. Die bestuurlijke betekenisgeving blijft de kern, maar je bent als bestuur beter geïnformeerd dan ooit.
De auteur, Chris Juta, zal over dit onderwerp spreken op het Behavioral Risk Congres op 29 november aanstaande op het Landgoed Groot Kievitsdal in Baarn.
