Hans Timmerman
Op Malta is een DAO, een gedistribueerde autonome organisatie, sinds 2018 een formele geregistreerde entiteit. Als je binnen Europa die digitale entiteit combineert met het Estlandse digitale staatsburgerschap, kun je – waar ook ter wereld – gereguleerd commerciële activiteiten uitvoeren. Je bent netjes belastingplichtig met een volledige virtueel bedrijf zonder menselijk bestuur, met slimme contracten en een blockchain registratie. CoinTelegraph besteedde afgelopen week aandacht aan de ontwikkeling van de crypto markt in Zuid Europa. In 2018 nam Malta crypto-regelgeving aan in de vorm van drie besluiten: oprichting van de Malta Digital Innovation Authority (MDIA), vaststelling van Innovative Technology Arrangements Standards (ITAS) en de Virtual Financial Assets Act. Met deze crypto-regulering creëerde Malta een voorsprong op alle andere landen in Europa. De door hen gekozen technische weg was ’een ingenieursbenadering’ die direct onduidelijkheid in de ongecontroleerde markt wegnam. Deze belastingwetten voor cryptocurrency weerspiegelen de EU beginselen: consumentenbescherming, marktintegriteit en bescherming van de sector.
Het EU Blockchain Observatory is een initiatief van de Europese Commissie om blockchain innovatie en de ontwikkeling van het blockchain ecosysteem binnen de EU te versnellen. En de positie van Europa in deze transformerende nieuwe techniek te versterken. Een rapport begin dit jaar geeft een overzicht van alle Europese landen op dit gebied. Net zoals Estland via in de EU het voorbeeldland is voor digitaal staatsburgerschap, is Malta in de EU intussen het voorbeeldland voor crypto regulering.
In 2020 publiceerde de Europese Commissie een voorstel voor een Markets in Crypto Assets Regulation (MiCAR). Deze verordening moet crypto markten binnen de EU reguleren. Op 30 juni 2022 is er uiteindelijk een Europees akkoord bereikt over MiCAR. De MiCA verordening vertoont veel gelijkenissen met het Maltese VFA-regime en deskundigen stellen dat Malta het eerste ‘MiCA-ready’ land van Europa is. Malta is met een gezond ecosysteem, onderwijsprogramma’s, expertise in blockchain gerelateerde diensten en innovatieve regelgeving de EU leider op crypto-gebied en een aantrekkelijke bestemming om crypto kapitaal aan te trekken.
De MiCA verordening
De nieuwe crypto wet moet crypto beleggers en consumenten beschermen tegen risico’s rondom het beleggen in crypto activa. Denk aan marktmanipulatie, frauduleuze praktijken en handel met voorkennis. Nu hebben consumenten nauwelijks rechten op bescherming, vooral bij transacties buiten de EU. De MiCA verordening kent strikte regels voor aanbieders van diensten op het gebied van crypto activa (ook wel Crypto Assets Service Providers of CASP). CASP’s moeten aan hoge eisen voldoen om de portefeuilles van beleggers te beschermen. Ook kunnen ze aansprakelijk worden gesteld als ze crypto activa van beleggers verliezen.
Als de verordening van kracht wordt, moeten aanbieders van crypto activa diensten een vergunning hebben om in de EU actief te zijn. Mede omdat crypto currencies bekend staan veel energie te verbruiken, moeten aanbieders ook informatie verstrekken over hun milieu- en klimaat voetafdruk. De Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA) is belast met het opstellen van technische reguleringsnormen voor de inhoud, methoden en presentatie van informatie over de voornaamste negatieve milieu- en klimaateffecten. Binnen twee jaar moet de Europese Commissie een verslag indienen over de milieueffecten van crypto-activa en de invoering van verplichte minimale duurzaamheidsnormen.
Gedistribueerde Autonome Organisaties
Een DAO wordt gezien als een nieuwe organisatievorm in de decentrale Web3 wereld. In elk bedrijf of organisatie is er behoefte aan leiding, structuur, regels en afspraken. Mensen nemen centraal beslissingen om de organisatie aan te sturen. Maar het kan ook decentraal als je die regels en afspraken vastlegt in smart contracten, de stakeholders digitaal invloed en stemrecht geeft en de registratie vervolgens in een blockchain opslaat. Dat is het principe van een DAO: een decentrale, autonome organisatie. De stakeholders nemen met hun stemrecht besluiten over nieuwe projecten, nieuwe personeelsleden en organisatiedoelen. De besluitvorming is dan niet meer centraal maar decentraal.
Voor een DAO is een lijst van programmeerbare regels en afspraken nodig, vastgelegd in een smart contract. Daarnaast tokens (waardebewijzen) die de organisatie kan uitgeven om activiteiten en resultaten van de stakeholders te belonen. Tenslotte investeerders c.q. aandeelhouders die tokens kopen en daarmee hun digitale stemrecht uitoefenen. Door de smart contracts zijn de bedrijfsprocessen efficiënt ingericht. Medewerkers focussen zich op uitvoerende taken zonder uitgebreide dagelijkse rapportage. Er is ook geen hiërarchische en ambtelijke managementstructuur. Iedereen kan innovatieve ideeën inbrengen en er wordt democratisch besloten welke ideeën worden uitgevoerd. DAO’s zijn volledig transparant omdat de resultaten via de blockchain voor iedereen inzichtelijk zijn.
De toekomst van DAO’s en digitaal staatsburgerschap
In een eerdere blog ‘Wat kunnen we leren van Estland?’ beschreef ik het innovatieve digitale staatsburgerschap van Estland. Iedereen met oprechte bedoelingen kan een digitaal staatsburgerschap aanvragen en als staatsburger deelnemen in de maatschappij en economie van Estland. Deze digitale burgers maken dat de bevolking van Estland groter is dan de daar fysiek wonende 1,3 miljoen inwoners. Ruim 60.000 personen zijn intussen formeel digitaal staatsburger en dat aantal groeit gestaag. Regels voor kleine bedrijven zijn daarnaast simpel en zonder bureaucratie: je betaalt als bedrijf geen cent zolang er geen winst wordt uitgekeerd. Pas als je geld uit de firma haalt in de vorm van dividend of loon, heft Estland belasting.
Decentraal is de toekomst
Een DAO kan als een organisatie zonder rechtspersoonlijkheid een juridische status onder de Maltese wetgeving krijgen. De gevolgen kunnen opmerkelijk zijn omdat Malta een lidstaat is van de EU. Andere lidstaten zijn wettelijk verplicht om een in Malta geregistreerde DAO als juridische entiteit te behandelen, waardoor deze bijvoorbeeld onroerend goed in de hele EU kan kopen en verkopen, bedrijven kan exploiteren en zakelijke transacties kan aangaan met mensen, bedrijven of andere DAO’s. Ook als de oprichters van de DAO waar ook ter wereld wonen maar digitaal staatsburger zijn in dat andere EU-land: Estland.
De reactie van Europese en andere mondiale regelgevers op deze intussen wettelijke mogelijkheden moet nog worden afgewacht. Maltese functionarissen stellen dat Europa moet beslissen of het wereldwijd op dit gebied wil leiden of volgen, want “Malta heeft ervoor gekozen om te leiden”. De nieuwe Web3 wereld zet huidige regels op zijn kop en passeert de eeuwenoude ‘man-in-the-middle’ positie van banken, overheden en sinds kort Big Tech. Dit vraagt maatschappelijk aanvaardbare, nieuwe innovatieve regulering die moeten blijven passen in onze oude democratische normen en waarden die we als Europa blijven nastreven.
Maar heeft ook zo zijn invloed op de huidige, vaak onveranderlijk gedachte machtsstructuren, net zoals toen de boekdrukkunst kwam en daarmee de kerkelijke en adellijke macht op zijn kop zette . . .
De auteur, Hans Timmerman, is trendwatcher en IT-kenner en tevens blogger op het Risk & Compliance Platform Europe.
