Peter van Leusden is anti-fraude en anti-corruptie expert bij Partner in Compliance en was in het verleden een van de oprichters van het Anti-Corruptie Centrum van de FIOD. Peter is een van de initiatiefnemers van het congres corruptiepreventie en -bestrijding van Partner in Compliance. Dit vindt plaats op 26 september 2023 in het Jan Jongerius hoofdkantoor in Utrecht. Tijdens dit congres wordt vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar corruptie en wat in Nederland gedaan kan worden om de preventie en bestrijding hiervan te verbeteren. Jarenlang stond in Nederland alleen de Rijksrecherche opgesteld om corruptie te bestrijden, het ging dan om binnenlandse ambtelijke corruptie. De FIOD stond, met succes, in 2007 op toen er omvangrijke corruptie in de Nederlandse vastgoedwereld werd geconstateerd. Van Leusden: “Deze zaak kreeg veel media-aandacht en je ziet dat die aandacht veel bijdraagt aan awareness. Voor het bestrijden van buitenlandse corruptie was überhaupt geen opsporingsorganisatie aangewezen. Mede daarom werd in 2016 het anti-corruptiecentrum bij de FIOD opgericht. Een goede zaak.”
Corruptiebestrijding is niet alleen vervolgen en straffen, het vraagt vooral ook om preventie en vroegtijdige detectie. “Daarvoor zijn de poortwachters zo belangrijk. Na de strafrechtelijke onderzoeken bij ING en ABN Amro was plots alle aandacht gericht op de financiële instellingen. Op dat moment terecht, en er is daarna ook veel in positieve zin veranderd bij die financiële instellingen. We vergeten echter dat er nog veel meer via de Wwft aangewezen poortwachters zijn, denk aan advocaten, accountants, notarissen, belastingadviseurs en makelaars”, aldus Van Leusden. Met het thema ‘poortwachter zijn we allemaal’ wordt een veel bredere aandacht voor ieders verantwoordelijkheid gevraagd en het besef dat corruptiepreventie en -bestrijding slechts kans van slagen heeft als iedereen zijn eigen, belangrijke, rol pakt. “Niet meer wijzen naar elkaar, maar samen de puzzelstukjes zoeken in de complexe wereld van corruptie. Alleen door gezamenlijk die puzzel te leggen maken we kans iets te doen aan het voorkomen en bestrijden van corruptie,” aldus Van Leusden.
Tijdens het congres op 26 september ligt de focus op professionals die werken bij organisaties zowel in de private als publieke sector, die corruptie willen voorkomen of hiermee geconfronteerd worden. Corruptie maakt geen onderscheid in ambtenaren of private partijen. Noch laat corruptie laat zich tegenhouden door landsgrenzen. Integendeel, het maakt misbruik van de complexe internationale regelgeving. Professionals die vanuit hun rol in staat zijn om signalen van corruptie op te pakken, anti-corruptiemaatregelen te formuleren en daadwerkelijk actie te ondernemen.
Corruptie in de praktijk
Er zijn actieve vormen van corruptie (iemand omkopen) en passieve vormen (omgekocht worden). In de wereld van corruptie zie je alle soorten van vermenging van actief, passief, ambtelijk, niet ambtelijk, binnenlands en buitenlands. In het kader van moraliteit en ethiek maakt dit allemaal niets uit. Corruptie is verwerpelijk en zwaar ondermijnend: uiteindelijk gaat het om misbruik van toegekende macht voor persoonlijk gewin. Juridisch zijn deze vormen natuurlijk wel van belang, er geldt namelijk allerlei specifieke nationale wetgeving en aanpak voor alle diverse (meng)vormen en die wetgeving en aanpak verschilt ook nog eens per land. Tijdens het congres zal via het thema ‘Poortwachter zijn we allemaal’ met name de awareness vergroot worden. We zijn gezamenlijk beter in staat corruptie te herkennen, te voorkomen of te bestrijden. Zoals het Openbaar Ministerie op haar site schrijft: “Corruptie doet afbreuk aan het vertrouwen van burgers en leidt tot maatschappelijke verontwaardiging. Door corruptie blijft misdaad bestaan en worden bedrijven, overheden en de samenleving benadeeld. Dit tast een eerlijke en efficiënte uitoefening van publieke taken en het functioneren van het economische systeem aan.”
Peter van Leusden heeft het laatste woord: “Corruptie is zwaar maatschappelijk ondermijnend. De bestrijding is versnipperd en preventie op een veel te laag niveau: daar moet wat aan gedaan worden! Corruptie raakt ons allemaal en dat betekent dat we ook allemaal onze verantwoordelijkheid moeten nemen.”
