De NBA vindt de uitkomsten van het AFM-rapport ‘Controlewerkzaamheden bij frauderisico’s schieten tekort’ teleurstellend. Zoals de AFM benoemt, heeft de NBA de afgelopen jaren beroepsontwikkeling op het gebied van fraude gestimuleerd. Zo deed het NBA-bestuur in 2023 een oproep aan accountantsorganisaties om gerichte fraude-expertise in te zetten bij wettelijke controles. Uit de AFM-rapportage blijkt dat zo’n inzet daadwerkelijk kan bijdragen aan kwaliteitsverbetering, onder andere in de opvolgende controlewerkzaamheden naar aanleiding van de frauderisicoanalyse.
Aandacht voor fraude en verdergaande stappen
De AFM signaleert dat er ook positieve voorbeelden zijn waarbij accountants de controlewerkzaamheden met de juiste diepgang hebben uitgevoerd. De AFM benoemt expliciet dat de NBA in haar beleid en activiteiten nadrukkelijk aandacht heeft voor fraude. Zo heeft de NBA:
- Een verplichte rapportage over frauderisico’s in de controleverklaring geïntroduceerd, om zo de transparantie te vergroten over de wijze waarop accountants inspelen op frauderisico’s.
- Handreiking 1153 ‘Frauderisicoanalyse’ ter consultatie voorgelegd, als opvolging van het vorige AFM-onderzoeksrapport ‘Scherper op de frauderisicoanalyse‘, waarin praktische ondersteuning wordt geboden bij het uitvoeren van een diepgaande frauderisicoanalyse.
- Een oorzakenanalyse fraude gepubliceerd, waarin wordt benadrukt dat de grondhouding van de accountant cruciaal is voor een professioneel-kritische benadering ten aanzien van fraude (dit sluit aan op het eerdere position paper van de AFM).
- Een Publieke Managementletter uitgebracht onder de titel ‘Scherp op Fraude‘.
- Een beleidsvisie fraude-expertise uitgebracht.
Doorontwikkeling en energie in de sector
De NBA onderkent dat de relevante verordeningen en handreikingen in de praktijk nog niet voldoende, of te traag worden opgepakt. De NBA erkent dat delen van de sector nog een ontwikkeling moeten doormaken. Naast de eerder genoemde tooling zet de NBA vervolgstappen en blijft optimistisch over de ontwikkeling binnen de sector en de energie en betrokkenheid bij accountants om stappen voorwaarts te zetten. Steeds meer accountants onderkennen frauderisico’s in de controleverklaring. Zo laten zij zien bijvoorbeeld handreiking 1137 over corruptie serieus te nemen. Voor de NBA staat vast dat een accountant in iedere controle aandacht moet hebben voor frauderisico’s, wat ook blijkt uit de verplichte rapportering daarover in de controleverklaring. Enkele vervolgstappen zijn:
- De NBA heeft, waar het gaat om de professioneel kritische instelling van accountants, een uitgebreid cultuurprogramma gestart om accountants zich meer bewust te laten worden van hun eigen handelen. Dat sluit aan op de eerdere bevindingen uit onder meer de verkennende oorzakenanalyse ‘Fraude verdient een meer kritische grondhouding‘ en de publieke management letter ‘Scherp op fraude‘.
- Naast de beschrijving van de door de accountant verrichte werkzaamheden op het gebied van fraude (Standaard 700, die thans wordt geëvalueerd) heeft de NBA recent een dringende oproep gedaan de ruimte voor meer transparantie te gebruiken om ook te rapporteren over fraude bevindingen.
De NBA doet een oproep aan alle individuele accountants om lering te trekken uit de aanbevelingen van het AFM-rapport en om de kwaliteit van hun controles op het gebied van fraude verder te verbeteren. Met name op de professioneel kritische instelling zijn er nog stappen te zetten. Alleen dan kunnen accountants frauderisico’s tijdig te onderkennen en deze met voldoende diepgang in de controle adresseren.
Bron: Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants
