Ondanks onmiskenbare tekens dat de dramatische rentestijgingen van de Amerikaanse en Europese centrale banken weinig of geen invloed lijken te hebben op het ontwikkelingsritme van de inflatie, weigeren de beleidsploegen aan beide zijden van de grote plas hun eigen falen onder ogen te zien. Integendeel, de centrale bankiers willen hun burgers nog meer van hun bittere medicijn opdienen. Het enige concrete resultaat dat al dit spieren gerol heeft gehad, is dat de obligatieposities van hun pensioenkassen, defensieve beleggingsfondsen en institutionele investeerders met afzichtelijke verliezen worden opgezadeld. Door op het meest ondankbare moment hun aankoopprogramma’s van overheids- en ondernemingsobligaties stop te zetten en zelfs te vervangen door verkopen, werd de westerse economie op een groteske opstoot van de langetermijnrente vergast en werd het vertrouwen van defensieve beleggers even onnodig als ingrijpend beschaamd. De geleidelijke teruggang van de inflatie in de VS die we sinds de pieken tijdens de eerste helft van vorig jaar hebben mogen waarnemen, zijn terug te voeren tot de (substantiële) dalingen van de grondstoffen-, voedsel-, en energieprijzen. Je moet met het vergrootglas op zoek naar individuele componenten die gestegen zijn, één jaar na de aanvang van de Russische barbaarse acties. Natuurlijk moet ook de stijging van diverse grondstoffen in het vierde kwartaal van 2021 mee in rekening worden gebracht, maar deze opsprong was slechts een weerbots van de eerdere inzinking van de prijzen tijdens de coronarecessie.

Lees meer…

De Amerikaanse werkgelegenheidsstatistieken die afgelopen vrijdag werden gepubliceerd, bevatten enkele hoogst verbazende cijfers, die zowat alle waarnemers perplex lieten staan. De weerbaarheid van de Amerikaanse (en overigens ook Europese) economie in het algemeen en de arbeidsmarkt in het bijzonder vormt al geruime tijd geen verrassing meer maar met een dergelijk exploot werd geen rekening gehouden. De Amerikaanse werkloosheidsgraad bereikte een diepterecord dat sinds september 1968 niet meer was bereikt. Geleden van toen de Fab Four nog eendrachtig samenwerkten aan hun meesterwerken. De financiële markten waren echter in overtreffende trap verbijsterd door de maand op maand aangroei van het aantal nieuwe banen in januari. Met 517.000 eenheden verpulverde dit cijfer alle verwachtingen, die slechts rekening hielden met 1/3  van dit niveau. Goed nieuws, horen wij u zeggen, want deze evolutie minimaliseert de kans op de realisatie van de diepgravende recessie waarvoor eerder nadrukkelijk gewaarschuwd werd. Zelfs als de economische activiteit negatieve cijfers zou laten optekenen in het eerste en/of tweede kwartaal van 2023, dan zal de sterkte van de arbeidsmarkt de NBER (*1) ervan weerhouden om aan deze periode de kwalificatie van een recessie te geven. Zonder afbreuk te willen doen aan de heroïek, moet dit ontzagwekkende cijfer enigszins worden gerelativeerd. Deze statistiek bevat immers 99.000 nieuwe jobs in bars en restaurants, samen met 15.000 additionele banen in hotels. Enerzijds brengt dit weinig loonspanning met zich mee voor de rest van de economie maar anderzijds blijft, ondanks deze reuzensprong, de werkgelegenheid in die sectoren nog ver onder het pre pandemie niveau. De toename aan jobs bij de overheid is dan weer voor 35.000 eenheden toe te schrijven aan de terugkeer van personeel, na een nationale staking bij het hoger onderwijs. 126.000 tijdelijke jobs zijn in de eerste maand van het jaar toegevoegd op basis van louter seizoensgebonden factoren. Ter vergelijking: in de totale industrie werden slechts 19.000 nieuwe banen toegevoegd. Lees meer…

De Franse Zonnekoning leed aan een schier eindeloze reeks van kwellingen en aandoeningen. Alleen al de opsomming ervan zal u ervan weerhouden in zijn schoenen te willen staan. Maar dat geldt wellicht voor de meeste van zijn tijdgenoten. Het grootste ongeluk was echter dat losbandige Louis kon genieten van de beste medische zorgen van zijn tijd, die er helaas in voorzagen dat hij voor ieder van zijn kwalen steevast een vast ritueel aan aderlatingen voorgeschreven kreeg. Deze remedie gold niet alleen als wondermiddel voor hem maar werd ook volijverig op zijn nazaten toegepast waardoor ze één voor één aan de meest banale ziektes bezweken. Uiteindelijk wist er maar één achterkleinkind (*1)  te ontsnappen aan de beste artsen van zijn tijd, goed verstopt door gouvernantes. Ook George Washington (*2), minder gevoelig aan immorele uitspattingen dan de Franse monarch en gewend aan ontberingen tijdens de lange onafhankelijkheidsoorlog, bezweek uiteindelijk aan een simpele keelontsteking, nochtans bijgestaan door de beste doctoren van het moment. Inderdaad, na eerst een resem doortastende aderlatingen … Gelukkig is de medische wetenschap verregaand geëvolueerd en er met reuzensprongen op vooruitgegaan inzake diagnoses en voorgestelde remedies. Dat geldt ook voor de economische wetenschap. Wij staan nu ver weg van de povere inzichten en kwakzalverij die de Grote Depressie van de jaren dertig veroorzaakte en de financiële crisis van 2008 liet ontaarden in de Grote Recessie van 2009-2011. Lees meer…

De vraag of 2023 een beter jaar zal worden als het vorige, zullen we pas met zekerheid binnen een 50-tal weken kunnen beantwoorden. Inderdaad, een ronduit ontgoochelende repliek op een nochtans volkomen verantwoorde vraag. Dit bevestigt de karikatuur dat economisten enkel accuraat kunnen voorspellen als het om het verleden gaat. Maar dat is nogal simplistisch, als u het ons vraagt. Begin er maar aan wanneer, zoals in 2022, er zich niet alleen twee onverwachte, diepgravende bewegingen voordeden en de financiële markten daarenboven hier zeer atypisch op reageerden. De militaire invasie leidde niet tot de verwachte vlucht naar kwaliteit (waardoor de rente op overheidsobligaties zou dalen) en de centrale banken brachten geen rust en kalmte maar zaaiden integendeel onrust. De initiële inflatie-opstoot in januari en februari zag je al van ver aankomen maar werd verwacht snel weg te deinen, na het verdwijnen van de flessenhalzen in de toevoerketens. De militaire invasie verhinderde echter de verwachte terugval van de inflatie en wakkerde de angst aan voor een ontredderde energiecrisis, in de stijl van het economische fiasco uit het einde van de jaren ’70 en het begin van de tachtiger jaren. Een periode waarin de financiële markten op een fatale cocktail werden getrakteerd. Scherpe geopolitieke spanningen, monetair mistasten en een demografisch overaanbod van nieuwe arbeidskrachten trokken destijds een diep spoor van vernieling. Wie in de huidige omstandigheden hoopvol heeft uitgekeken naar hulp van diegenen die hiervoor aangesteld zijn, met name de centrale banken en de overheden, heeft enkel nog meer ontgoochelingen opgelopen.  Lees meer…

Ondanks een resem brutale tackles, die één voor één een rode kaart verdienden, slaagt de Federal Reserve er niet in om de economische groei af te remmen. Met de Amerikaanse consument en een beresterke arbeidsmarkt op de flanken en de dienstensector als diepe spits, blijft de economie scoren en kan de verdediging terugvallen op een opvallend weerbare industrie en doorgedreven overheidsinvesteringen. Uit de laatste werkloosheidsstatistieken (gepubliceerd op 2 december) blijkt een stevige vooruitgang van het aantal nieuwe banen, die met een jobcreatie van 263.000 eenheden (!) in november, de initiële verwachting (opnieuw) in ruime mate overtrof en weinig ruimte laat voor het argument dat de Amerikaanse arbeidsmarkt binnen afzienbare tijd zwicht onder het geweld van de renteverhogingen die de centrale bank sinds maart 2022 doorvoert. Wie op zoek gaat naar barsten in de arbeidsmarkt, kan hooguit vaststellen dat het aantal vacatures stagneert en het job hopping -fenomeen zijn hoogtepunt voorbij is. Beide zijn elementen die de loonmassa doen versnellen en dat zien we momenteel liever niet gebeuren. Uit de recentste cijfers blijkt echter dat de jaarlijkse groei van de lonen wel degelijk verder toeneemt en dat tegen een versneld tempo. Bijzonder slecht nieuws, want het was precies de moderate groeivoet van de lonen die de hoge inflatie min of meer acceptabel maakte, ondanks het schrikbarende niveau van de algemene prijsstijgingen. Lees meer…

De paniekerige reactie van de centrale banken leidde tot een verschroeiende versnelling van de beleidsrente in de VS, die ook de ECB verplichtte tot scherpe verhogingen van haar depositietarieven. Alle verzuchtingen ten spijt rest ons enkel nog de vraag hoelang en tot hoever deze uitspatting zich nog zal uitrekken. De inflatie-indicatoren in de VS lijken hun pieken achter zich gelaten te hebben, maar deze trend moet verder worden bevestigd door de evolutie van de klein- en groothandelsprijzen in december en we kunnen ons geen onverhoedse, tijdelijke afwijkingen van dit pad veroorloven. Onder voorbehoud van een verdere militaire escalatie zijn wij volledig overtuigd van het belangrijke neerwaartse potentieel van de inflatie, zelfs in een orde van grootte van 4 % tot 5 %, over een periode van 12 maanden, zowel in de VS als in de eurozone. Door de relatief sterke arbeidsmarkt in de VS, in combinatie met de onwaarschijnlijke blunder om de hypotheekrente op dergelijke wijze te laten ontsporen, blijven de huurprijzen in de VS op een torenhoog niveau. Met als gevolg dat het verschil tussen de vraag en het aanbod van huurwoningen verder toeneemt en de huurprijzen de hoogte worden ingejaagd. De loongroei blijft, alles in acht genomen, binnen de perken maar bevindt zich op een historisch hoog peil, waardoor de Amerikaanse centrale bank zeer alert wenst te blijven. De Fed-gouverneurs blijven daarom dreigende taal uitspreken over het peil van de beleidsrente dat ze noodzakelijk vinden om de inflatie op doortastende wijze te bestrijden. De gunstige cijfers over de prijsontwikkelingen ten spijt, wordt nog steeds gealludeerd op een piek van de kortetermijnrente van 5 %, die in het begin de het tweede kwartaal van 2023 bereikt zou kunnen worden. In december wordt een renteverhoging van 50 basispunten verwacht, wellicht gevolgd door verdere stijgingen in februari en maart 2023, telkens met een kwart procent. Lees meer…

Toegegeven, ook wij, de laatsten der onversaagde optimisten, waren van plan om ons in te graven in het vooruitzicht van een lange, koude winter met kwakkelende aandelenbeurzen en troosteloze obligatiemarkten. Maar net op het donkerste uur, toen de vijand ons in een wurggreep leek te hebben, kwam de cavalerie ergens uit het niets opdagen en wist die ons alsnog te ontzetten. De gepubliceerde inflatiecijfers in de VS over de voorbije maand bleken immers veel beter mee te vallen dan verwacht en kiezen – voorlopig althans – een neerwaarts pad. Op langere termijn is er geen twijfel over een substantiële afname van de inflatie-indicatoren, maar deze ingecalculeerde daling van de kleinhandelsprijzen werd verwacht zich te spreiden over een periode van 12 maanden of meer en moet zich geleidelijk een weg banen over een hobbelig, verraderlijk en verwilderd pad. De plotse, wezenlijke groeivertraging van de CPI-inflatie kwam vandaar daarom als een zeer positieve verrassing en die leidde tot een opleving van de wereldbeurzen, in een orde van grootte die zich extreem zelden voordoet. Maar “this time it’s different” en zoals steeds waagt men zich dan op glad ijs… Lees meer…

Op zich is het niets nieuws, maar toch roept het telkens vragen op wanneer de wereldbeurzen (opnieuw) een snoekduik maken, net op een moment dat wordt aangekondigd dat de werkloosheid in de VS verder terugloopt en het laagste niveau sinds 1969[*1] heeft bereikt. Vermits het arbeidsaanbod nu dubbel zo groot is als in het jaar van de eerste maanlanding, geeft een werkloosheidsgraad van slechts 3,5 % de omvang aan van de werkgelegenheid[*2] in de VS. Het lijkt op het eerste gezicht paradoxaal, maar een sterke economie leidt regelmatig tot lagere beurzen. Deze negatieve samenhang tussen economische indicatoren en de koersontwikkeling op financiële markten vormde in het verleden zelfs het klassieke scenario in de groeilanden. Vandaar de ontgoocheling bij onervaren beleggers die, opgejut door hooggespannen verwachtingen over de economische groei, hun focus massaal verlegden in de richting van deze nieuwe markten maar slechts karig werden beloond voor het genomen risico. De hogere economische groei veroorzaakte immers ook golven van inflatie, die de eerdere beursstijgingen vertaalde in diepe verliezen. Sommige van deze groeilanden zoals China en India slaagden er na verloop van tijd wél in om hun inflatie-indices beter onder controle te krijgen en wisten tijdens het recente decennium stabielere opbrengsten af te leveren, zelfs van substantiële orde. Ook in de VS en West-Europa werd een dergelijk patroon van negatieve samenhang tussen groei en beursreturns opgetekend tot (ongeveer) 2000. Nadien ontstond er echter wel een duidelijk positief verband tussen economische vooruitgang en beursprestaties, nadat de inflatie-indicatoren een veel lager en veel stabieler niveau zijn gaan opzoeken. Lees meer…

(…) en bij de uitbreiding de rest van de wereldbeurzen. Al is het nooit goed om te veralgemenen. In contrast met de kommer en kwel op de financiële markten, flirten de Indische beurzen met hun topniveaus en was de roepie een van de weinige munten die de US dollar in zijn opwaarts pad kon volgen, tot deze laatste recent uitpakte met een verschroeiende versnelling en ook de Indische munt het nakijken gaf, zoals het eerder de euro, het Britse pond en de yuan was overkomen. Bij een sterke toename van de wisselkoers van de Amerikaanse munt komen traditioneel vooral de groeilanden in zwaar weer terecht, zodat het des te opvallender is dat de Indische aandelenmarkt in 2022 een goede performance weet neer te zetten. De verklaring is enerzijds terug te vinden in de fundamentele opwaartse trendbeweging van de Indische economie die zelfs in dit vermaledijde jaar kan uitpakken met een reële groei van 3 %, grotendeels door de dynamiek van haar interne markt. Anderzijds blijft India, door haar opportunistische houding in het geopolitieke conflict (voorlopig) gevrijwaard van een energiecrisis en kan het hierdoor de inflatie voor een deel buiten zijn grenzen houden. De stijging van de US dollar ten opzichte van de euro (en de meeste andere munten) is in belangrijke mate toe te schrijven aan de ontwikkeling van de (verwachte) reële renteverschillen tussen de VS en de rest van de wereld. De Amerikaanse centrale bank snokt haar beleidsrente tegen een verzengend tempo naar veel hogere niveaus dan elders mogelijk (en wenselijk) is, terwijl door de zelfvoorziening van gas de VS (veel) minder kwetsbaar is voor de haperende toevoer uit Rusland. De geopolitieke context zorgt intussen ook voor een recordniveau van buitenlandse toestroom van financiële investeringen omdat de VS worden beschouwd als de meest veilige haven, voor wie geen goed oog heeft in de huidige ontwikkelingen. En zo zijn er nogal wat …

Lees meer…

Zoals al te vaak, neemt ook deze beroemde uitspraak een loopje met de waarheid. James Kirk, de legendarische gezagvoerder van de USS Enterprise, zei herhaaldelijk wel iets in die aard maar nooit exact dat. Zoiets als de quote ‘blood, sweat and tears’ [*1]. Legendarische woorden die Winston Churchill nooit in die volgorde uitsprak, maar die toch op die manier de wereld rondgingen omdat ze perfect de strijdvaardige houding van de Britten vertaalden. Hoe dan ook, menig moegetergde investeerder zou zich momenteel maar al te graag laten terugzoomen door een eenvoudig commando uit te spreken als dat van Captain Kirk aan zijn hoofdingenieur Scotty. Weg uit dit tranendal, ontmoedigd door het verloop op de geopolitieke bühne waardoor iedere poging tot herstel in de kiem wordt gesmoord en Europa telkens weer op aandoenlijke wijze schaakmat wordt gezet. Iedere hoop op een nabije oplossing voor het prangende probleem van de energievoorziening in Europa, wordt meedogenloos weggeveegd. Terwijl vrijdag de beurzen nog een flinke herstelbeweging hadden ingezet- omhooggestuwd door enthousiasme over de dalende gasprijzen in Europa en de gunstige arbeidsstatistieken uit de VS, kwam het nieuws over de tegenzet van Rusland op het internationale schaakbord. De Nord Stream I-gaskraan wordt voor onbepaalde tijd dichtgedraaid als tegenreactie op het invoeren van een prijsplafond op olie uit Rusland. Deze maatregel van de G-7 zou overigens pas ingaan op 5 december en zal bijzonder moeilijk afdwingbaar zijn. Het lijkt wel of de G7 hiermee op jacht gaat met de fanfare op kop. De maatregelen zijn voorspelbaar en weinig efficiënt. De tegenmaatregelen zijn doortastend, bijten waar dit de meeste pijn doet en vormen telkens een ernstige test op de Europese solidariteit. Lees meer…