Michel Klompmaker
Afgelopen donderdag 3 november was het Tuschinski Theater in Amsterdam andermaal het decor van het Fraude Film Festival. Velen wisten de weg naar Tuschinski te vinden en zij konden de hele dag genieten van fraude gerelateerde films, maar vooral documentaires waarbij allerlei misstanden aan de kaak gesteld werden onder leiding van programmadirecteur Eelco Bosch van Rosenthal. Na afloop van de films kwamen, afhankelijk van het onderwerp, de experts aan het woord. De dag werd afgesloten met de traditionele uitreiking van de Anti Fraude Award. Uit de drie genomineerden van de short list, De Vereniging tegen de Kwakzalverij, John van den Heuvel en Blue M(ovement) en FastNL, werd uiteindelijk gekozen voor misdaadjournalist John van den Heuvel, die helaas zelf niet de prijs in ontvangst kon nemen.
Allereerst iets over de drie genomineerden van de Anti Fraude Award. De Vereniging tegen de Kwakzalverij (wat een mooi ouderwets woord is dat toch) bestaat al 140 jaar en zij strijdt als vereniging tegen deze vormen van bedrog en oplichting op het gebied van de gezondheidszorg. Het Nederlands Tijdschrift tegen de Kwakzalverij bestaat dit jaar inmiddels 133 jaar… Tegenwoordig is de website met actuele informatie een belangrijk wapen in de strijd tegen oplichting door alternatieve ‘geneesheren en geneesdames’ en hun nep behandelingen.
Blue M(ovement) en FastNL organiseerden in april 2022 een succesvolle hackathon met als slogan “Catch them if you can”. Zo’n 30 OSINT specialisten, waaronder vrijwilligers uit het hele land gingen samen met de digitale experts van de Politie aan de slag en doken in de dossiers die FastNL had voorbereid. Samen met de burgers en het speuren in openbare bronnen leverde deze publiek-private samenwerking opmerkelijke resultaten op, waarbij voortvluchtigen nog tijdens de sessie en kort daarna aangehouden konden worden.
De dag begon met de documentaire-thriller uit 2022 over Alexei Navalny, de Russische oppositieleider, die vergiftigd werd met het zenuwgas Novitsjok. Navalny doet zelf schokkende ontdekkingen als hij op zoek gaat naar de daders. De documentaire laat zien hoe het Russische inlichtingensysteem werkt en hoe bruut de Russische politie ingreep in de menigte die Navalny steunt in zijn strijd tegen Vladimir Poetin. In dit verband, weet u nog welke hooggeplaatste Nederlandse vertegenwoordiger in Sotsji tijden de Olympische Winterspelen vrolijk een pilsje dronk met dit heerschap?
De tweede film die ik zag was “In het brein van de bedrieger”, eveneens uit 2022, waarin het brein van oplichter Helmut Kiener werd onderzocht. Wat bezielde hem? Deze film gaat over bedrog, waarin hij opschept over zijn bezit, onder andere een groter privé vliegtuig dan Donald Trump. Maar dat is dan wel afkomstig vanuit de ongeveer 300 miljoen euro, afhandig gemaakt van derden ten bate van zijn eigen beleggingsfonds. Het onderzoek vond plaats nadat hij zijn gevangenisstraf heeft uitgezeten en hijzelf zoekt de oorzaak in een hersenafwijking. Maar wat zeggen de experts?
De derde film die ik mocht zien komt uit 2019 en is getiteld “The Kingmaker”. Over corruptie gesproken. De voormalige First Lady van de Filipijnen, Imelda Marcos, wil coûte que coûte haar familievermogen van vele miljarden dollars doorschuiven naar haar zoon en weer toegang krijgen tot haar 113 bevroren bankrekeningen in het buitenland. Vijf jaar nadat ze in het kielzog van haar man, de gevallen dictator Ferdinand Marcos, die verbannen werd naar de Verenigde Staten, weer terugkeert naar Manila begint ze een campagne om haar familie weer aan de macht te laten komen, met als doel het familiekapitaal voor eens en voor altijd veilig te stellen. De film laat zien hoe zij erin slaagt een stroman in het presidentiële zadel te helpen (Duterte), een moordenaar van arme mensen die inmiddels plaatsgemaakt heeft voor haar eigen zoon. Ondertussen wordt haar kleinzoon ook voorbereid op een mooie taak…
De laatste film die ik zag heet Toxic Beauty en komt uit 2019. Vooral het Amerikaanse concern Johnson & Johnson was niet blij met deze documentaire film, want het lekker ruikende baby talkpoeder van hen werd geanalyseerd. Maar niet alleen dat, een klokkenluider komt aan het woord, wetenschappers en overlevenden van kanker. Welke chemicaliën zitten er nu precies in cosmetica en andere verzorgingsproducten en wat is hun uitwerking op de mens? De gemakkelijke vergelijking met de tabaksindustrie dringt zich op, want ook daar werd (en wordt?) de volksgezondheid niet op de eerste plaats gezet.
