Alles is nu op papier goed geregeld: via de bankierseed, haar gedragscode naar de tuchtrechter

Michel Klompmaker
Zoals bekend is de bankierseed in Nederland sinds kort een feit, gedragen door de wettelijke verplichting. Daarnaast is er de gedragscode die verbonden is aan de bankierseed. Het een gaat niet zonder het ander, vandaar dat we maar eens van beide de volledige teksten publiceren, om het een en ander duidelijk in beeld te hebben. En dan is er het vervolg, de tuchtrechtspraak, die nu sinds begin april uit de startblokken komt en ook vorm begint te krijgen.
 
Dit is de tekst van de bankierseed, zoals ongeveer 90.000 bankmedewerkers in totaliteit nog moeten gaan afleggen, voor zover ze dit al niet gedaan hebben. Naast het ondertekenen van het formulier legt de bankmedewerker ook in daad de eed af tijdens een door de werkgever speciaal belegde bijeenkomst.
Ik zweer/beloof binnen de grenzen van mijn functie die ik op enig moment in de bancaire sector vervul:
• dat ik mijn functie integer en zorgvuldig zal uitoefenen;
• dat ik een zorgvuldige afweging maak tussen de belangen van alle partijen die bij de onderneming zijn betrokken, te weten die van de klanten, de aandeelhouders, de werknemers en de samenleving waarin de onderneming opereert;
• dat ik in die afweging het belang van de klant centraal zal stellen;
• dat ik mij zal gedragen naar de wetten, de reglementen en de gedragscodes die op mij van toepassing zijn;
• dat ik geheim zal houden wat mij is toevertrouwd;
• dat ik geen misbruik zal maken van mijn kennis;
• dat ik mij open en toetsbaar zal opstellen en mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving ken;
• dat ik mij zal inspannen om het vertrouwen in de financiële sector te behouden en te bevorderen.
Zo waarlijk helpe mij God Almachtig! / Dat verklaar en beloof ik!
Op [datum], werd te [plaats] ten overstaan van [naam persoon ten overstaan van wie de eed of belofte is afgelegd], en in tegenwoordigheid van [naam andere vertegenwoordiger van de onderneming of branche¬ of beroepsorganisatie] de eed /belofte volgens bovenvermeld formulier afgelegd.
Tevens bevestigt [naam betrokkene] zich te houden aan de gedragsregels en de handhaving van de gedragsregels en de uitoefening van de bevoegdheden op grond van het Tuchtreglement bancaire sector te erkennen;
Betrokkene
[handtekening betrokkene]
De gedragscode
Aan de bankierseed is – net als bijvoorbeeld voor medici – een gedragscode verbonden. Wie de wettelijk verplichte bankierseed aflegt is automatisch gebonden deze regels op te volgen. Aan de hand van deze gedragsregels kan een klant en / of benadeelde partij toetsen of een bankmedewerker de gedragscode overtreden heeft.
Integriteit en zorgvuldigheid
Dit betekent onder andere dat de bankmedewerker:
• eerlijk en betrouwbaar is;
• verstrengeling van eigen belangen met de belangen van anderen voorkomt;
• de schijn van belangenverstrengeling voorkomt.
Zorgvuldige afweging van belangen
Dit betekent dat de bankmedewerker een zorgvuldige afweging maakt tussen de belangen van de klanten van de bank, de aandeelhouders, de leden, de obligatiehouders en de andere schuldeisers van de bank, de werknemers van de bank en de samenleving.
De belangen van de klant staan centraal
Dit betekent onder andere dat de bankmedewerker:
• klanten zo goed mogelijk informeert over producten en diensten en de risico’s ervan;
• klanten geen producten of diensten aanbiedt die niet bij hen passen;
• eraan bijdraagt dat een product geen onverantwoorde risico’s heeft voor een klant;
• eraan bijdraagt dat een product en de voorwaarden ervan begrijpelijk zijn voor een klant.
Wetten en andere regels die voor het werk bij de bank gelden
Dit betekent onder andere dat de bankmedewerker zich in zijn werk houdt aan de wet, reglementen, gedragsregels en instructies die voor het werk bij de bank gelden.
Vertrouwelijke informatie blijft geheim
Dit betekent onder andere dat de bankmedewerker geen vertrouwelijke informatie over klanten zonder hun toestemming aan een derde geeft. De medewerker geeft informatie over klanten alleen aan anderen als dat moet van de wet, de rechter of de toezichthouder. Ook mag de beëdigde geen misbruik maken van informatie die hij of zij heeft.
Open en eerlijk over zijn of haar gedrag en kent zijn of haar verantwoordelijkheid voor de samenleving
Dit betekent dat de bankmedewerker zijn of haar gedrag in het werk laat toetsen aan deze gedragsregels.
Bijdrage aan het vertrouwen van de samenleving in de bank
Dit betekent onder andere dat de bankmedewerker in zijn of haar werk geen risico’s neemt die de bank en anderen in gevaar brengen.
Tuchtrecht banken
Vanaf 1 april 2015 is het tuchtrecht van toepassing in de bancaire sector. Bankmedewerkers die de bankierseed hebben afgelegd en de bijbehorende gedragsregels schenden, kunnen daarvoor individueel bestraft worden via het tuchtrecht. De onafhankelijke Stichting Tuchtrecht Banken wordt verantwoordelijk voor de uitvoering van het tuchtrecht Met de invoering van het tuchtrecht beogen de Nederlandse banken een bijdrage te leveren aan het bewaken en bevorderen van de kwaliteit en de integriteit van de bancaire sector. De stichting werd opgericht op voorspraak van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Iedereen, zowel consument, bedrijf of een bank die meent dat een beëdigde bankmedewerker de gedragsregels heeft overtreden, kan hierover vanaf woensdag 1 april een melding indienen. Dit kan via de website www.tuchtrechtbanken.nl.
Zelfreguleringsinstantie DSI zal ondersteuning geven aan de stichting Tuchtrecht Banken. De algemeen directeur van DSI treedt formeel op als aanklager.
Indien de aanklager van mening is dat de gedragsregels inderdaad geschonden zijn, wordt de klacht voorgelegd aan een onafhankelijke Tuchtcommissie. Deze Tuchtcommissie kan, gebruikmakend van het Tuchtreglement individuele sancties opleggen, te weten een berisping, een boete, een verplichte cursus/opleiding of een tijdelijk beroepsverbod van maximaal 3 jaar. Ook zal de beëdigde medewerker tijdelijk worden opgenomen in een door banken te raadplegen register.
Vóór 1 april 2016 moeten alle bankmedewerkers de wettelijk verplichte bankierseed afleggen. De banken zijn daarbij verantwoordelijk dat de werknemers ook daadwerkelijk de eed afleggen. Op 1 april 2015 werd met een gongslag op de Amsterdamse aandelenbeurs symbolisch het begin van de dan voor alle medewerkers van banken wettelijk verplichte bankierseed en het tuchtrecht ingeluid, als zijnde een mijlpaal in het werken aan een verandering in cultuur en gedrag in de bancaire sector.
Nicolet Jager, penningmeester van de stichting Tuchtrecht Banken : “Op 1 april markeerden wij een nieuwe mijlpaal ten behoeve van verandering van cultuur en gedrag in de bancaire sector. Vanaf nu worden medewerkers van banken gedwongen om een nog concretere vertaalslag te maken van de gedragsregels naar hun eigen situatie. Kunnen zij zich verantwoorden voor wat ze doen, nu én later? Ook zal dit binnen de banken het gesprek over gedrag en integriteit verder moeten stimuleren en dat zal bijdragen aan het verdere herstel van het vertrouwen in de bancaire sector.”
Chris Buijink, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken: “Bij mijn aantreden in 2013 heb ik aangekondigd dat de bankensector zelf een eed voor alle medewerkers en tuchtrecht zou gaan invoeren. Cultuur en gedrag zijn – juist ook gelet op de maatschappelijke rol van banken en de principes uit de Code Banken – belangrijke onderdelen van ons programma Toekomstgericht bankieren. Wij werken daarmee aan versterking en vernieuwing van de bankensector.”
Het tuchtreglement kan men desgewenst downloaden vanaf de website www.tuchtrechtbanken.nl  
De stichting Tuchtrecht Banken is gehuisvest in het hartje van Amsterdam aan het Beursplein.
Bron: Stichting Tuchtrecht Banken
Foto: Courtesy DNB