De Autoriteit Financiële Markten, afgekort AFM, heeft in juli 2022 een bestuurlijke boete van 75.000 euro opgelegd aan de accountantsorganisatie JPA Van Noort Gassler & Co B.V., afgekort JPA. De boete is opgelegd omdat JPA een wettelijke controle verrichtte van een jaarrekening van een Organisatie van Openbaar Belang (OOB) terwijl zij daar geen vergunning voor had. JPA is hiertegen in beroep gegaan. De bestuursrechter concludeert nu dat de AFM de boete terecht heeft opgelegd.
JPA heeft een vergunning van de AFM voor het verrichten van reguliere wettelijke controles. Daarmee is het JPA toegestaan om jaarrekeningen te controleren van ondernemingen en instellingen, waarvoor een accountantscontrole wettelijk verplicht is gesteld. Om een jaarrekening van een OOB te mogen controleren (dit zijn bijvoorbeeld banken of beursgenoteerde ondernemingen) is een speciale OOB vergunning nodig. Hiervoor gelden zwaardere eisen. Dit is zo omdat deze controles bijvoorbeeld complexer zijn of grotere maatschappelijke impact hebben. JPA beschikt niet over zo’n OOB vergunning.
JPA heeft begin 2019 een wettelijke controle uitgevoerd van een jaarrekening over het boekjaar 2018 van een onderneming die gedurende dat hele boekjaar een beursgenoteerde OOB was. Hiermee trad JPA buiten de reikwijdte van haar vergunning. Dat de onderneming op het moment van de afgifte van de controleverklaring door JPA geen OOB meer was, maakt dat niet anders.
De AFM heeft steeds benadrukt dat de situatie op balansdatum van het te controleren boekjaar doorslaggevend is voor de vraag of sprake is van een wettelijke controle van een OOB. In dit geval was de controlecliënt gedurende het gehele door JPA gecontroleerde boekjaar een OOB en de rechter zegt dat daaruit logisch voortvloeit dat op de financiële verantwoording over dat boekjaar de OOB regels van toepassing zijn. Aan de vraag naar de balansdatum als het relevante peilmoment, is de rechter daarom niet toegekomen.
De rechtbank verlaagt de boete met 5% wegens overschrijding van de redelijke termijn omdat er niet binnen twee jaar na het boetevoornemen uitspraak is gedaan. JPA heeft zes weken de tijd om tegen de uitspraak in hoger beroep te gaan.
