De Nederlandsche Bank (DNB) en de banken zijn voortvarend aan de slag gegaan met het uitwerken van een aantal onderwerpen om te komen tot een meer een gerichte risicogebaseerde aanpak van witwassen. Onlangs zijn de betrokken partijen bij elkaar gekomen om een serie van rondetafelgesprekken af te trappen. Daarbij sloten ook de AFM en het ministerie van Financiën aan. De gesprekken vloeien voort uit de studie ‘Van herstel naar balans’ van DNB. Daarin wordt een meer risicogebaseerde benadering van de witwasmaatregelen bepleit bij de inspanningen van banken om financieel-economische criminaliteit te voorkomen. Een dergelijke benadering is meer gericht en vermindert ook de ongewenste neveneffecten van de rol van de poortwachter van banken en andere financiële instellingen, zoals het onnodig weigeren of uitsluiten (‘de-risking’) van klanten van het betalingsverkeer. Lees meer…

De Europese Commissie heeft gisteren 8 december jongstleden een reeks maatregelen voorgesteld om het btw-stelsel van de EU te moderniseren en fraudebestendiger en bedrijfsvriendelijker te maken door digitalisering te omarmen en te bevorderen. Het voorstel van vandaag is ook bedoeld om btw-gerelateerde problemen aan te pakken die het gevolg zijn van de ontwikkeling van de platformeconomie. In 2020 hebben de lidstaten, volgens de meest recente cijfers over de btw-kloof, die ook op 8 december 2022 zijn gepubliceerd, maar liefst 93 miljard euro aan btw-inkomsten misgelopen. Volgens voorzichtige schattingen kan een kwart van de misgelopen inkomsten rechtstreeks worden toegeschreven aan btw-fraude bij handel binnen de EU. Deze verliezen zijn nadelig voor overheidsfinanciën in een tijd waarin de lidstaten hun begrotingen aanpassen om het hoofd te kunnen bieden aan de sociale en economische gevolgen van de recente pieken in de energieprijzen en de oorlog tegen Oekraïne. Bovendien zijn btw-regelingen in de EU soms nog omslachtig voor bedrijven, met name voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s) en voor andere bedrijven die grensoverschrijdend actief zijn of willen uitbreiden naar andere landen. Lees meer…

Hans Timmerman

Afgelopen maanden hoor je veel over ‘programmeerbaar geld’. Geld waar je kenmerken aan kunt geven om te bepalen wat je wel en niet met dat ‘geld’ kunt doen. Hetzelfde als een boekenbon of drankmuntjes die je voor specifieke toepassingen kunt inwisselen. Programmeerbaar geld kun je allerlei eigenschappen meegeven die de ‘uitgever’ van dat geld aan het gebruik wil koppelen. Bijvoorbeeld als je het snel uitgeeft, krijg je een bonus, of omgekeerd als je het juist enige tijd bewaard. Hierdoor kun je als uitgever van zo’n munt het ‘betaalgedrag’ van de houders van dat digitale geld beïnvloeden of zelfs sturen en controleren. China ‘experimenteert’ sinds 2014 met een digitale Yuan: programmeerbaar geld dat de staat beheert. Door een vervaldatum op te nemen, moet je het voor een bepaald moment uitgeven. Door bij elke betaling ‘automatisch’ belasting te incasseren, wordt belastingheffing eenvoudig. Maar ook spaargeld, erfenissen en ander bezit komt binnen handbereik van de overheid. Je kunt kinderbijslag bijvoorbeeld alleen maar uitgeven aan kinderspullen. Zorgtoeslag mag alleen bij bepaalde zorgaanbieders te besteden. Of bij het zakgeld van je kinderen kun je als ouder bepalen welk deel in snoep mag worden omgezet.  Lees meer…

We komen uit een lange periode met lage inflatie. Tussen 2011 en midden 2021 lag de inflatie in het eurogebied met een gemiddelde van 1,2% beneden de ECB prijsstabiliteitsdoelstelling van 2%. Het monetaire beleid van de ECB was daarom lange tijd zeer ruim, ook om zelfversterkende effecten via dalende inflatieverwachtingen en deflatie te voorkomen. Vervolgens is de inflatie door diverse oorzaken sterk opgelopen. Vanaf de eerste helft van 2021 leidden Covid-lockdowns tot tekorten aan productiemiddelen zoals computerchips en tot hoge kosten voor containervervoer. Dit leidde tot prijsstijgingen die vanaf de zomer van 2021 ook consumenten direct raakten. Eind 2021 begonnen de energieprijzen op te lopen. De inflatie kreeg een extra zet door de heropening van de economie begin 2022, waardoor de vraag naar goederen en vooral diensten sterker herstelde dan het aanbod kon bijbenen. Door de Russische inval in Oekraïne rees vervolgens de gasprijs in Europa de pan uit en gingen voedselprijzen sterk omhoog. Deze factoren hebben elkaar snel opgevolgd en houden langer aan dan gedacht. De inflatie blijft daardoor langer hoog en heeft zich geleidelijk verbreed van energie naar voeding, industriële goederen en diensten. De inflatie in Nederland is inmiddels opgelopen tot 16,8% (in het eurogebied: 10,6%) in oktober. De prijsstijgingen van energie en voeding vallen het meest op.
Lees meer…

De Europese Commissie heeft de geplande overname van LeasePlan door ALD goedgekeurd op grond van de EU-concentratieverordening. De goedkeuring is afhankelijk gesteld van de volledige naleving van de door ALD aangeboden toezeggingen. ALD en LeasePlan zijn leidende aanbieders van operationele lease- en daarmee verband houdende diensten in de Europese Economische Ruimte (“EER”). Zij concurreren onder meer bij het verlenen van operationele leasediensten aan grote zakelijke klanten die doorgaans meerdere voertuigen in verschillende EER-landen nodig hebben. In een operationeel leasecontract is het in de regel de verhuurder die de aan de eigendom van het voertuig verbonden risico’s draagt. De Commissie vreesde dat de transactie, zoals oorspronkelijk aangemeld, de concurrentie op de markten voor operationele leasing in Tsjechië, Finland, Ierland, Luxemburg, Noorwegen en Portugal aanzienlijk zou hebben beperkt.
Lees meer…

Wilbert Tomesen

Wetgeving die de positie van melders van misstanden en het meldklimaat in Nederland versterkt is van groot belang. Die wetgeving moet helder en uitvoerbaar zijn en kunnen worden gehandhaafd. Door de EU-richtlijn inzake de bescherming van personen die inbreuken melden op het Unierecht (EU-richtlijn) wordt de Wet Huis voor klokkenluiders (WHvk) op dit moment gewijzigd in de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk). De Wbk is, ten opzichte van de WHvK, op sommige punten zeker een stap in de goede richting. Door de uitbreiding van de groep beschermden, bijvoorbeeld, of door meer verplichtingen voor werkgevers, door omkering van de bewijslast in rechtszaken, het verbod op zwijgbedingen en opname in de wet van de preventie taak van het Huis. Maar het is niet niets wat de nieuwe wet mist: over naleving en handhaving is nauwelijks iets geregeld en in de langverbeide daadwerkelijke steun voor melders van misstanden wordt niet voorzien. De integriteitsbevorderende (preventie) werkzaamheden van het Huis komen er bovendien in de conceptwet bekaaid van af. Het Huis is bij uitstek uitvoerder van de WHvk en straks van de Wbk, de wet die moet bijdragen aan de bescherming van personen die (namens en voor de samenleving) misstanden melden. Er zijn effectieve instrumenten nodig om de doelstellingen van de wet te realiseren en de verplichtingen uit de wet, zo nodig, af te dwingen. Die doelstellingen en die verplichtingen zijn immers belangrijk – zó belangrijk, dat ze in een wet worden vastgelegd – en kunnen niet vrijblijvend zijn. 
Lees meer…

Lode De Waele

Over de drijfveren van integriteit is ondertussen steeds meer bekend. Zeer vaak focust onderzoek echter op het analyseren van bepaalde persoonlijkheidsfactoren die maken of bepaalde personen meer, dan wel minder integriteit vertonen in fraudegevoelige situaties. Over de impact van de context waarin organisaties werkzaam zijn, is echter minder bekend. Nochtans is dit belangrijk, want een beter inzicht in de achterliggende drijfveren van integriteit maakt een meer doelgericht integriteitsbeleid mogelijk. Doordat de doelstellingen van private en publieke organisaties onderling vaak zeer sterk verschillen, net als de administratieve cultuur waarin ze actief zijn, is het aanneembaar dat de context waarbinnen organisaties actief zijn, ook effect heeft op de integriteit van medewerkers. Lees meer…

Michel Klompmaker

Op 24 oktober jongstleden is aangifte gedaan bij het College van Procureurs-Generaal tegen de heren Theo Bovens en Leon Frissen  door mevrouw Yvonne Valten, lid van Transparency International. We spraken met haar in Maastricht over haar aangifte, verzonden naar de voorzitter Mr. G.W. van der Burg van het College van procureurs-generaal. Zij heeft deze aangifte gedaan als burger, als ooggetuige, als direct betrokkene en als toeschouwer van diverse grote financiële casu quo vastgoedschandalen en misbruik met overheidsgelden. Mevrouw Valten stelt dat er sprake was van een malafide, maffia-achtige bestuurscultuur, ambtsmisbruik, ambtelijke casu quo bestuurlijke corruptie, bedrog, fraude, omkoping, vriendjespolitiek en belangenverstrengeling. Praktijken die blijkbaar binnen deze kringen tot de gewoonste zaak van de wereld behoren, aldus Valten. Heel concreet gaat het om het  ‘witwassen’ met gemeenschapsgelden van de malversaties gepleegd door Theo Bovens als voorzitter van het Limburgs Symfonie Orkest en zijn bestuurlijke partners in crime, waaronder zijn partijgenoot de heer Leon Frissen die ten tijde van zijn voorzitterschap destijds gouverneur van de provincie Limburg was. Opmerkelijk detail, de heer Theo Bovens is nu de CDA lijsttrekker geworden voor de Eerste Kamerverkiezingen van komend jaar. Lees meer…

Michael van Woerden

Hoe integriteit te beschermen en zo het vertrouwen van stakeholders (terug) te winnen houdt de gemoederen al vele jaren bezig. Het is een terugkerend thema geweest in voorgaande edities van de Behavioral Risk Congressen waaraan ik goede herinneringen bewaar. Bijna tien jaar geleden sprak professor Arnold Heertje (de onbetwiste nestor van de economische wetenschap in Nederland) wijze woorden in de bundel ‘Ondernemen zonder corruptie’ (Kluwer, 2013) dat wij tijdens een eerder Behavioral Risk Congres hebben gelanceerd. Heertje bleef tot op hoge leeftijd ageren tegen in zijn ogen falend overheidsbeleid. De economie moest volgen hem gaan over wat écht van waarde is, ook als dit moeilijk in geld kan worden uitgedrukt zoals natuur, leefbaarheid en welzijn van ons allen. “Mechanism design biedt een alternatief voor de heilloze weg die de Nederlandse samenleving is ingeslagen, gekenmerkt door verstikkende regelgeving, dehumanisering van transacties, intolerant gedrag in de sfeer van handhaving en meestal falend toezicht”, betoogde Heertje. Het is nog steeds actueel. ”Het gaat er niet om of je integer bent, het gaat erom dat je de schijn weet op te houden”, vond hij ook.
Lees meer…

Op 9 november 2022 is vonnis gewezen door de Rechtbank Den Haag over de zaak die aangespannen werd door mevrouw Anne-Wil Duthler en enkele ondernemingen waarbij zij betrokken is tegen de VVD-fractie. Het geschil ging over het uit de VVD-fractie zetten van haar als Eerste Kamerlid. Volgens de Rechtbank is de beslissing om een lid uit een fractie van de VVD te zetten een politieke besluit en dat speelt zich af in een autonome politieke sfeer, waarbij voor rechterlijk ingrijpen geen plaats is. De vorderingen van eiseressen dat gedaagden ook los van de voornoemde beslissing onrechtmatig jegens eiseressen hebben gehandeld en schadeplichtig zijn worden afgewezen. Al eerder, op 25 april 2019, werd door de Voorzieningenrechter in Amsterdam in het nadeel van mevrouw Duthler en de aan gelieerde ondernemingen geoordeeld, toen zij een Kort Geding aanspande tegen Quote, naar aanleiding van een artikel in dat maandblad over de verbanden tussen haar als politica en haar verschillende ondernemingen gevestigd in het deftige Statenkwartier in Den Haag, of in dit geval beter ’s Gravenhage. Hieronder is het vonnis gepubliceerd en u kunt natuurlijk zelf de namen invullen van de betrokken, alom bekende politici van de VVD.

Lees meer…