De mega denkfout die we maken

Ik verwijs graag naar het artikel over vlindereffect elders op dit platform. In de kern staat dat vlindereffect voor de onzekerheid van wat zich herhaalt, dus voor de onzekerheid in het ontstaan van een handelingspatroon. Er zijn oneindig veel keuze alternatieven en intenties mogelijk. Toch ontwikkelen zich op een goed moment, in gedrag en denken, bepaalde intenties. Andere hard-zacht-koppelingen voor gedrag en cultuur – die misschien net zo goed mogelijk waren – ontwikkelen zich dan niet. Ofwel: alles is een kwestie van waarschijnlijkheid dat zich bepaalde ‘toestanden’ zullen gaan voordoen en zich herhalen in dat voordoen. Het vlindereffect maakt duidelijk dat we iets van mega-omvang vergeten en dat we een kolossale denkfout maken.

We nemen iets niet mee in onze communicatie dat er wel altijd is: onze ervaringswereld. Natuurlijk worden we altijd verrast als we alleen naar de platte cijfers en feiten kijken. Feiten geven geen informatie over waarom zich wat ontwikkelt. Feiten brengen de werkelijkheid maar voor een klein gedeelte in beeld: veruit het meeste weet je niet omdat je de wereld van de gewaarwording en ervaring niet in beeld hebt.
We zijn volkomen blind voor een realiteit die er altijd is: de wereld van het ervaren en de ervaring, de wereld van betekenisgeving, emoties en gevoelens. De wereld waarin zich intentionaliteiten ontwikkelen: de bouwstenen van gedrag en cultuur. De wereld waarin we tot ons handelen komen, onze binnenwereld: een innerlijke realiteit die een systeemwereld is en een wereld waarin de verschijnselen die we bespreken interacteren met het individuele bewustzijn. Een wereld waar we geen objectieve verklaringen voor kunnen geven omdat we er met ons individuele bewustzijn in zijn betrokken. Een wereld die er én tegelijk is én tegelijk niet is, áls we het over die verschijnselen te hebben.
We werken, handelen en praten vanuit die onbekende binnenwereld en tegelijk speelt die binnenwereld niet mee in de ‘dingen’ die we communiceren. Dingen en handelingen zijn van die andere wereld: de wereld buiten ons hoofd. Die buitenwereld wereld is de ‘collaps’ (de neerslag) van de binnenwereld. Wat we daarmee zeggen: de anekdote van de vlinder en de orkaan beschrijft wat er in die systemische wereld mogelijk is nu die systemische binnenwereld met internet is bedraad. Het resultaat is een organisme – de Virtual Reality – dat in zich zelf bestaat. Een dynamisch organisme: het ontwikkelt zich steeds sneller.
In die collectieve bewustzijnsruimte die met internet écht is geworden, kunnen intenties zich op wereldwijde schaal razendsnel ontwikkelen en op oneindig veel coördinaten neerslaan in handelingen. Orkanen kunnen overal ontstaan en er was tot nu toe geen manier om die orkanen te voorspellen. Als we niet elke keer weer voor de verrassing van de orkaan willen komen te staan, zullen we meer moeten gaan begrijpen van de dynamiek en wetten van die systemische wereld. Als je dat niet doet, dus als je jezelf die ontwikkelingsmogelijkheid niet geeft, rest het sturen op gevolgen.
Deze enorme denkfout maken kon in de oude wereld, het kan niet meer in de nieuwe wereld. Dat ga je merken: voortdurend kom je voor de grootste verrassingen (orkanen) te staan, omdat je niet kan overzien wat er aan de hand is, omdat je de oorzaken en daarmee de intentionele wereld niet communicabel in beeld hebt. Alle verrassingen, alle risico’s zijn het gevolg van het feit dat we onze intentionele realiteit niet in beeld hebben. We zien niet wat er echt gebeurt. We kijken alleen naar de neerslag van wat er echt gebeurt.
Chris Juta