Een recent rapport van de Europese toezichthoudende autoriteiten (EBA, EIOPA en ESMA) – gezamenlijk bekend onder de afkorting ESA (European Supervisory Authorities) – onderstreept het belang van gedragsinzichten voor een effectievere aanpak van financiële regelgeving en toezicht. Het rapport, dat voortkomt uit een workshop met nationale toezichthouders, belicht hoe inzichten uit de gedragseconomie en psychologie kunnen bijdragen aan een betere bescherming van consumenten.
Traditionele financiële modellen gaan uit van rationele actoren, maar in werkelijkheid laten consumenten zich vaak leiden door emoties en biases. Dit kan leiden tot suboptimale financiële beslissingen, met name in complexe markten zoals verzekeringen en beleggingen. Gedragsinzichten kunnen helpen deze biases te begrijpen en te adresseren.
Een belangrijk aandachtspunt is de informatievoorziening. Contracten en andere financiële documenten zijn vaak te complex en onbegrijpelijk voor consumenten. Toezichthouders kunnen standaarden bevorderen voor heldere taal en een overzichtelijke presentatie. Een voorbeeld hiervan is de verplichte, vereenvoudigde voorpagina voor hypotheekaanbiedingen in Denemarken.
Ook de digitalisering van financiële diensten brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. De manier waarop keuzes online worden gepresenteerd, de zogenaamde ‘choice architecture’, kan het gedrag van consumenten sterk beïnvloeden. Zo kunnen platforms bepaalde betaalmogelijkheden als standaard instellen, wat de kans vergroot dat consumenten hier onbewust voor kiezen. Toezichthouders kunnen deze online omgeving monitoren en ingrijpen wanneer technieken worden gebruikt die consumenten misleiden.
Naast het verbeteren van informatievoorziening kunnen gedragsinzichten ook worden gebruikt om verantwoord gedrag te stimuleren. Het instellen van helpende standaardopties (‘defaults‘) kan consumenten een duwtje in de rug geven om te kiezen voor producten en diensten die beter aansluiten bij hun behoeften.
De workshop toonde aan dat er al veel gebeurt op het gebied van gedragsinzichten, maar dat er ook nog veel te leren valt. Ongeveer 60% van de deelnemende toezichthouders gaf aan nog niet te zijn gestart met het gebruik van gedragsinzichten. Er is dan ook behoefte aan meer kennisdeling en samenwerking tussen toezichthouders.
Het gebruik van gedragsinzichten is een continu proces. Toezichthouders moeten voortdurend blijven onderzoeken hoe zij deze inzichten het beste kunnen inzetten om de financiële sector te verbeteren en consumenten te beschermen.
Link naar het rapport: https://www.esma.europa.eu/sites/default/files/2023-10/Joint_Committee_2024_Work_Programme__JC_2023_25_.pdf
