Onderling verbonden en stabiele energienetwerken vormen de ruggengraat van de interne energiemarkt van de EU en zijn cruciaal om de groene transitie mogelijk te maken. Om de Europese Green Deal te helpen verwezenlijken, stelt de Commissie vandaag een actieplan voor dat ertoe moet leiden dat onze elektriciteitsnetten efficiënter functioneren en verder en sneller worden uitgerold. De Commissie heeft al een ondersteunend rechtskader voor de uitrol van elektriciteitsnetten in heel Europa ingevoerd. Wanneer de EU-markten volledig geïntegreerd zijn, zal een gemoderniseerd infrastructuurnetwerk ervoor zorgen dat burgers en bedrijven kunnen profiteren van goedkopere en schonere energie. Naar verwachting zal het elektriciteitsverbruik in de EU tussen nu en 2030 met ongeveer 60 % toenemen. De netwerken zullen ruimte moeten bieden voor een meer gedigitaliseerd, gedecentraliseerd en flexibel systeem met miljoenen zonnepanelen op daken, warmtepompen en lokale energiegemeenschappen die hun energie delen, meer hernieuwbare offshore-energie die beschikbaar komt, meer elektrische voertuigen om op te laden, en toenemende behoefte aan waterstofproductie.
Momenteel is 40 % van de distributienetten in de EU meer dan 40 jaar oud en de grensoverschrijdende transmissie zal naar verwachting in de periode tot 2030 verdubbelen. Daarom is er 584 miljard euro aan investeringen nodig.
Actieplan voor de ontbrekende schakels in de transitie naar schone energie
Het actieplan heeft tot doel de belangrijkste uitdagingen bij de uitbreiding, digitalisering en een beter gebruik van de elektriciteitstransmissie- en distributienetten in de EU aan te pakken. Er worden concrete maatregelen op maat vastgesteld om de nodige investeringen in de Europese elektriciteitsnetten te helpen vrijmaken. De acties zijn gericht op snelle uitvoering om onze doelstellingen voor 2030 te kunnen halen:
*projecten van gemeenschappelijk belang en de ontwikkeling van nieuwe projecten sneller uitvoeren door politieke sturing, betere monitoring en meer projectvoorstellen;
*de langetermijnplanning van netten verbeteren om tegemoet te komen aan de grotere vraag naar en aanbod van hernieuwbare energie (waaronder waterstof) in het energiesysteem, door sturing te geven aan de werkzaamheden van systeembeheerders en nationale regelgevende instanties;
*regelgevingsstimulansen invoeren door middel van richtsnoeren voor anticiperende, toekomstgerichte investeringen en grensoverschrijdende kostendeling voor offshore-projecten;
*beter gebruik van de netten stimuleren door meer transparantie en betere nettarieven voor slimmere netwerken, efficiëntie en innovatieve technologieën en oplossingen door de samenwerking tussen netbeheerders en aanbevelingen van het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER) te ondersteunen;
*de toegang tot financiering voor relevante projecten verbeteren door meer bekendheid te geven aan de financieringsprogramma’s van de EU voor slimme netwerken en de modernisering van distributienetten.
*snellere vergunningverlening voor de ontwikkeling van netwerken stimuleren via technische ondersteuning voor de autoriteiten en richtsnoeren om belanghebbenden en gemeenschappen er meer bij te betrekken.
*de netwerktoeleveringsketens verbeteren en beveiligen, onder meer door de industriële productievoorschriften voor de aansluiting van producenten en afnemers te harmoniseren.
Achtergrond
De EU beschikt over een van de meest uitgebreide en veerkrachtige netwerken ter wereld, die miljoenen burgers elektriciteit leveren. Onze onderling goed verbonden energiemarkten bleken een belangrijke troef te zijn voor een stabiele energievoorziening tijdens de energiecrisis. De EU heeft een rechtskader ingevoerd ter ondersteuning van de uitrol van netwerken, met de herziene TEN-E-verordening, de herziene richtlijn hernieuwbare energie en voorstellen voor een verordening voor een nettonulindustrie en een hervorming van de elektriciteitsmarkt.
Om te voldoen aan de doelstelling van het REPowerEU-plan, dat moest leiden tot beëindiging van de invoer van Russische fossiele brandstoffen, en aan het onlangs overeengekomen streefcijfer van 42,5 %, met de ambitie om tegen 2030 een aandeel hernieuwbare energie van 45 % te bereiken, heeft de EU gemoderniseerde netwerken en versterkte energie-infrastructuur nodig. Het EU-actieplan voor netwerken is aangekondigd in het Europees actieplan voor windenergie dat de Commissie afgelopen maand heeft ingediend. Dat actieplan volgt op het eerste forum voor elektriciteitsnetten op hoog niveau, dat in september werd georganiseerd door het Europees netwerk van transmissiesysteembeheerders voor elektriciteit (ENTSB-E), onder het beschermheerschap van de Europese Commissie.
Het actieplan van vandaag wordt samen met de eerste Unielijst van projecten van gemeenschappelijk en wederzijds belang gepresenteerd. Deze lijst bevat de geselecteerde belangrijke grensoverschrijdende energie-infrastructuurprojecten die de energie-infrastructuur van de EU in overeenstemming zullen brengen met haar klimaatdoelstellingen. Het gaat ook vergezeld van een pact voor betrokkenheid dat moet leiden tot een brede betrokkenheid van belanghebbenden bij de ontwikkeling van energienetwerken.
Kadri Simson, commissaris voor Energie : “Europa zal alleen verzekerd zijn van een continue energievoorziening en zijn klimaatambities kunnen waarmaken als onze elektriciteitsinfrastructuur wordt uitgebreid en ontwikkeld, zodat het geschikt is voor een koolstofvrij energiesysteem. Netwerken moeten een faciliterende factor vormen, en geen knelpunt in de transitie naar schone energie. Op die manier kunnen we toewerken naar de integratie van de enorme hoeveelheden hernieuwbare energie, elektrische voertuigen, warmtepompen en elektrolyse-installaties die nodig zijn om onze economie koolstofvrij te maken. Het actieplan van vandaag zet de lijnen uit en ik reken op de steun van alle actoren in de sector om het plan om te zetten in concrete acties.”
