De Europese Commissie heeft op 24 mei jongstleden het zogenaamde pakket retail beleggingen goedgekeurd, dat ervoor moet zorgen dat bij retail beleggingen de belangen van de consument centraal staan. Het doel is retail beleggers, de niet-professionele beleggers dus, in staat te stellen beleggingsbeslissingen te nemen die aan hun behoeften en voorkeuren beantwoorden en ervoor te zorgen dat zij een eerlijke behandeling krijgen en voldoende worden beschermd. Dit moet ervoor zorgen dat zij meer vertrouwen hebben en kunnen profiteren van de EU-kapitaalmarktenunie. Een van de drie sleuteldoelstellingen van de Commissie in het actieplan kapitaalmarktenunie 2020 was de EU nog veiliger te maken als locatie waar burgers op lange termijn kunnen beleggen. Met dat doel voor ogen wordt het pakket van vandaag voorgesteld. Het moet de deelname aan de EU-kapitaalmarkten stimuleren, die traditioneel lager ligt dan in andere landen zoals de Verenigde Staten, ook al ligt de spaarquote in Europa zeer hoog. Het bevorderen van de kapitaalmarktenunie is van cruciaal belang om particuliere financiering naar de economie te kanaliseren en om de groene en de digitale transitie te kunnen financieren.
Het pakket omvat ambitieuze en brede maatregelen die ervoor moeten zorgen dat:
* Retail beleggers meer betekenisvolle en gestandaardiseerde informatie krijgen over beleggingsproducten en -diensten door de openbaarmakingsregels aan te passen aan het digitale tijdperk en de groeiende aandacht bij beleggers voor duurzaamheid.
* Er een betere transparantie en vergelijkbaarheid van de kosten is dankzij een verplichte standaardpresentatie en -terminologie voor de kosten. Daardoor zullen retail beleggers kunnen rekenen op een gunstige prijs-kwaliteitverhouding van beleggingsproducten.
* Alle retail klanten ten minste jaarlijks een duidelijk beeld krijgen van de prestaties van hun beleggingsportefeuille.
* Potentiële belangenconflicten bij de distributie van beleggingsproducten aangepakt worden door zogenaamde inducements, aansporingen, te verbieden voor “execution-only”-verkopen (d.w.z. waarbij geen advies wordt verstrekt) en ervoor te zorgen dat financieel advies wordt gegeven in het belang van de retail belegger. Voor inducements die wel zijn toegestaan, zullen strengere waarborgen gelden en zal meer transparantie moeten worden geboden.
* De retail beleggers beschermd worden tegen misleidende marketing en dat financiële tussenpersonen (adviseurs) volledig verantwoordelijk zijn voor het gebruik (en misbruik) van hun marketingcommunicatie, ook wanneer die via sociale media verloopt of via beroemdheden of andere derde partijen die daarvoor worden vergoed of beloond.
Bovendien zullen de beroepskwalificaties van financiële adviseurs op een hoger niveau moeten komen, waardoor consumenten in staat gesteld worden om betere financiële beslissingen te nemen. De lidstaten worden aangemoedigd om nationale maatregelen te nemen die de financiële geletterdheid van burgers kunnen ondersteunen, ongeacht hun leeftijd en hun sociale en educatieve achtergrond.
De administratieve lasten zullen verminderd moeten worden en de producten en diensten beter toegankelijk gemaakt worden voor ervaren retail beleggers. De samenwerking op het gebied van toezicht moet verbeteren, opdat de nationale bevoegde autoriteiten en de Europese toezichthoudende autoriteiten beter in staat zijn te zorgen voor een correcte, doeltreffende en coherente toepassing van de regels in de hele EU en gezamenlijk de strijd aan te gaan tegen fraude en wanpraktijken.
Het voorgestelde pakket heeft een brede opzet en heeft betrekking op het gehele beleggingstraject van de consument. Het bestaat uit een richtlijn tot herziening van de bestaande regels van de richtlijn markten voor financiële instrumenten (MiFID II), de richtlijn verzekeringsdistributie (IDD), de richtlijn instelling voor collectieve belegging in effecten (icbe richtlijn) , de richtlijn beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen (AIFM richtlijn) en de richtlijn toegang tot en uitoefening van het verzekerings- en het herverzekeringsbedrijf (Solvabiliteit II), alsook een verordening tot herziening van de verordening inzake verpakte retail beleggingsproducten en verzekeringsgebaseerde beleggingsproducten (PRIIP’s verordening).
Achtergrond
De regels inzake beleggersbescherming zijn momenteel vastgelegd in sectorspecifieke wetgevingsinstrumenten, waaronder MiFID, de PRIIP’s verordening, de icbe richtlijn, de AIFM richtlijn, Solvabiliteit II en de IDD. De regels kunnen per financieel instrument verschillen en kunnen inconsistent zijn, wat kan leiden tot verwarring bij retail beleggers. Tegelijkertijd heeft de digitalisering geleid tot veranderingen in de distributiemodellen en tot nieuwe vormen van marketing voor financiële instrumenten ten behoeve van retail klanten.
De afgelopen drie jaar heeft de Commissie bewijsmateriaal verzameld als basis voor de voorstellen van vandaag, waaronder een diepgaande studie naar de belangrijkste kwesties voor retail beleggers (informatieverstrekking, advies, inducements, geschiktheid), uitgebreide openbare raadplegingen, verzoeken om advies van de Europese toezichthoudende autoriteiten en vele contacten met belanghebbenden.
