Michel Klompmaker
Afgelopen woensdag was het een gedenkwaardige dag. Na vele tientallen jaren onenigheid en touwtrekken binnen de EU, hoofdzakelijk over taalkwesties, werd officieel bekendgemaakt dat met ingang van 1 juni 2023 het unitair octrooi van kracht wordt. Ondernemingen en ondernemers kunnen namelijk vanaf die datum met één aanvraag hun uitvinding beschermen in 17 landen van de Europese Unie. In Den Haag wordt een vestiging van de nieuwe Europese rechtbank voor octrooirechtszaken – het Unified Patent Court, afgekort UPC, geopend, waar men zowel in het Nederlands als in het Engels kan procederen. Het beschermen van uitvindingen en innovaties wordt daarmee eenvoudiger, efficiënter en goedkoper. Volgens de Nederlandse minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat gaan veel bedrijven daarvan profiteren. Evenals de Haagse burgemeester Jan van Zanen was vooral de zogenaamde ‘octrooigemeenschap’, die in grote getale aanwezig was, erg verheugd met de aanstaande opening van het Unified Patent Court.
Het Europees octrooisysteem wordt derhalve vernieuwd door de introductie van het unitair octrooi vanaf 1 juni 2023. Een octrooi of patent is een exclusief eigendomsrecht op een uitvinding van een technisch product of proces. Voor ondernemers is het van belang hun innovatie met een octrooi te beschermen om zo de concurrentie te kunnen aangaan. Om een idee te hebben waarover we het hebben qua aantallen: Vorig jaar vroegen Nederlandse ondernemers 6.806 Europese octrooien aan. Hiermee komt Nederland binnen de Europese Unie na Duitsland en Frankrijk op de derde plaats.
Men kan dus vanaf 1 juni kiezen bij de aanvraag van een nieuw patent voor een traditioneel Europees patent of voor het nieuwe unitaire patent. Dit laatste bestond nog niet en dit betekent dat de uitvinding onmiddellijk in 17 landen beschermd is. Qua kosten is er wel een verschil, want de jaarlijkse fee om de bescherming van het unitaire patent telkens te verlengen is veel hoger dan het tarditionele Europese patent.
Minister Micky Adriaansens zei het als volgt: “Het unitair octrooi bespaart ondernemers tijd, energie en geld. Zij kunnen hun innovatie in één keer beschermen op een markt van 350 miljoen consumenten. Zo hebben zij geen last meer van administratieve verplichtingen en vertaaleisen van alle 17 landen.”
Europese lidstaten werken nu al samen met één centrale procedure voor het aanvragen en verlenen van Europese octrooien. Na verlening is het behoud, beheer en de handhaving van octrooien in elk land echter afzonderlijk geregeld. Het unitair octrooi moet deze versnippering tegengaan. Het octrooi gaat vanaf de start gelden in België, Bulgarije, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Italië, Letland, Litouwen Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slovenië, Zweden. Andere EU-landen kunnen zich later nog aansluiten.
Rian Kalden, lid van het UPC presidium zal de voorzitter worden van het Hof van Beroep en zij beschreef als een van de spreeksters het moeizame proces van de totstandkoming van het Unified Patent Court. Logisch want naast de taalkwesties stapte tijdens het proces het Verenigd Koninkrijk met ene Boris Johnson uit de boot. Dan was er nog de zaak met het Duitse Constitutionele Hof dat zich eerst moest buigen over drie kwesties, hetgeen drie tot vier jaren vertraging opleverde.
Na haar speech was het plechtige moment aangebroken. Zij mocht samen met haar collega rechter Edger Brinkman, burgemeester Jan van Zanen en minister Micky Adriaansens officieel met een speciale UPC hamer ( zie foto boven dit artikel) de lokale afdeling van UPC in Den Haag openen.
Het programma werd vervolgd zonder de politieke ambtsdragers met een paneldiscussie, waarbij IP director Roelie Kingma van Nutreco uitlegde dat Nutreco nog even in de wachtkamer blijft zitten, voor wat betreft UPC. Daar stond tegenover de vertegenwoordiger octrooien van Philips, Leo Steenbeek die wel enthousiast was en het een groot voordeel vindt om via het UPC een rechterlijke uitspraak te kunnen krijgen die werking heeft in 17 landen. Discussieleider Wouter Pors, partner Bird & Bird, benadrukte het feit dat naast de lokale rechter er twee ervaren rechters toegevoegd worden. Rechter Edger Brinkman voorziet een mooie toekomst voor UPC in Den Haag.
Hoofdvestigingen in München en Parijs, maar lokale vestiging in Den Haag
Naast de hoofdvestigingen van het Unified Patent Court (UPC) in München onder de naam Einheitliches Patentgericht en in Parijs onder de naam Juridiction unifiée du brevet, krijgt Nederland zoals vermeld een lokale vestiging in The Hague Hearing Centre. Uitspraken van het Unified Patent court gelden direct in alle 17 landen waar ook het unitair octrooi van kracht is. De nabijheid van de Haagse vestiging van het Unified Patent Court en de mogelijkheid om in het Nederlands of Engels te procederen, maakt het vooral voor het innovatieve kleinere en middelgrote ondernemingen eenvoudiger om hun eigendomsrecht in Europa te beschermen. Of dit op korte termijn al zijn beslag gaat krijgen, daar waren de deskundigen het niet over eens. Uit de gesprekken met de “octrooigemeenschap” ter plaatse konden we opmaken dat het naar alle waarschijnlijkheid nog ongeveer vier jaren gaat duren voordat UPC echt goed functioneert. Rian Kalden gaf daarom als boodschap mee:”Think UPC”.
