Is de Rechtspraak nog openbaar?

Paul Ruijs

Het enige dat rechters moeten dulden is dat ze op hun vingers worden gekeken in een openbare zitting. Als de rechter op verzoek van één van de partijen de deuren sluit bij een zitting waarbij geen minderjarigen zijn betrokken, dan is er wel iets bijzonders aan de hand, met name als dat verzoek afkomstig is van de Staat als eisende partij. Dat was het geval op 7 oktober jongstleden bij een kort geding in Rotterdam. Daarin eiste De Staat – op straffe van een dwangsom van maximaal 250.000 euro – van ene meneer Plug naast het verwijderen van oude en een verbod op nieuwe twitterberichten, ook een straatverbod in Leiden. Wat is hier aan de hand? 

De heer Plug had op nogal onorthodoxe wijze buurtbewoners van een in Leiden wonende Amsterdamse raadsheer gewaarschuwd dat op hetzelfde adres een gevaarlijke pedofiel woont. Namens de president van het Amsterdamse gerechtshof, de functionele baas van de in Leiden wonende raadsheer stelde De Staat bij monde van de landsadvocaat Kingma (tevens plaatsvervangend raadsheer) van Pels Rijcken dat die beschuldigingen onrechtmatig en onvoorstelbaar waren en geen enkele steun in de feiten vonden.

Plug, een erkend klokkenluider bij de ANBI Stichting Expertgroep klokkenluider verwierf die status nadat hij als gevangenbewaarder in Scheveningen ‘eervol’ was ontslagen en hij een zwijgdeal met justitie had afgeslagen over misstanden in de gevangenis. Hij kwam daarna in contact met de hoofdrolspelers uit een kwestie die in 2018 in een ARGOS uitzending als volgt werd ingeleid: “Soms is er een verhaal dat te bizar is voor woorden. Zo ook het verhaal van Lisa. Ze is 15 jaar als ze bij de politie aangifte doet van seksueel misbruik door haar vader en andere mannen in de Nieuwe Scheveningse Bosjes en in een café in Den Haag. De details die ze vertelt worden steeds gruwelijker en zijn moeilijk te geloven. Het Openbaar Ministerie besluit het onderzoek stop te zetten. Maar dan duiken er bewijzen op die Lisa’s verhaal ondersteunen.”

In de nasleep van de reacties op die uitzending volgden nog twee ARGOS reportages met Dutroux achtige onthullingen resulterend in een kamerbreed aangenomen motie (150 kamerleden stemden vóór!) die minister Grapperhaus opdracht gaf om onderzoek te doen naar Sadistisch Seksueel Kindermisbruik in Nederland en de sturende rol bij aangiftes daarvan door de Landelijke Eenheid Bijzondere Zedenzaken (LEBZ). Bij ARGOS hebben zich dan inmiddels meer dan 150 slachtoffers gemeld die los van elkaar overlappende namen en locaties noemen. Ondanks de gruwelijke, soms tot in detail beschreven ervaringen van Lisa en haar mede slachtoffers slaagde justitie er 8 jaar in om de feiten in de doofpot en vooral buiten de rechtszaal te houden.

Feiten en namen in notariële verklaring

Die feiten en de namen van de daders zijn opgenomen in een notariële verklaring en bekend bij de top van justitie én bij Mr. Bolhaar, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen. Toch valt na één van de sepot beslissingen van het OM in een klachtprocedure ex art 12 Sv de naam Joris Demmink in het AD van 16/02/2019 als verdachte. Raadsheer Wabeke, samen met Demmink al eerder betrokken bij het zogenaamde Rolodex onderzoek naar kinderporno, behandelt de klacht van Lisa. Hij wijst die als “kennelijk ongegrond” af en voorkomt daarmee een zitting en houdt zodoende het bewijs en de naam Demmink buiten de deur en het dossier. Pas als een oplettende luisteraar ARGOS een foto stuurt waarop Demmink en Wabeke samen in een privé situatie staan afgebeeld, maakt het AD er melding van dat de heren elkaar privé kenden en dat Demmink dus profiteerde van zijn beslissing.

In zijn commentaar veegt professor Theo de Roos, tevens raadsheer, de vloer aan met deze rechtsgang waarin Lisa en haar bewijs niet gehoord werd.

Paniek bij de landsadvocaat

De heer Plug grijpt de dagvaarding van De Staat aan om 24 uur vóór de aanvang van het kort geding het bewijsmateriaal, inclusief de lijvige notarisverklaring met de namen en toenamen van de daders, de locaties, details, etc. te deponeren bij de landsadvocaat en de rechtbank met de vragende opmerking: “Hoezo geen enkele steun in de feiten?”

De paniek moet volledig zijn geweest want binnen 3 uur lag er een klemmend en dringend verzoek van de landsadvocaat om de eis hoe dan ook achter gesloten deuren, zonder publiek te behandelen, met als bijkomend effect dat het niet is toegestaan dat partijen mededelingen doen over hetgeen tijdens de zitting aan de orde kwam.

Na 8 jaar tegenwerking had de inmiddels 23 jarige Lisa erop aangedrongen dat haar verhaal eindelijk een keer in een rechtszaal in het openbaar aan de orde kwam. Toen de dienstdoende rechter Mr. P. de Bruin (nota bene lid klachtencommissie seksueel misbruik) vóór aanvang van de zitting dan ook liet weten dat die zonder publiek zou plaatsvinden was dat onacceptabel voor Plug, zijn cameraman en zijn adviseur Mr. M. van Muiswinkel, de moeder van Lisa.

Plug en zijn medestanders besloten daarop de rechtbank te verlaten, waarna het van de rechter in al haar wijsheid toch een openbare zitting mocht worden. Alsof één elftal van het veld was weggelopen kon de zitting dus ”gewoon” in het openbaar doorgaan en de landsadvocaat zonder tegenspraak of belastend bewijs ‘entre nous’ zijn one man show opvoeren en ongehinderd scoren door uit te leggen hoe gevaarlijk types als Plug wel niet zijn voor het functioneren van de rechtsstaat.

Plug werd geheel naar verwachting – soms is het recht erg voorspelbaar – veroordeeld maar was als klokkenluider niet erg onder de indruk en…. er is altijd nog zoiets als hoger beroep.