Broncodes hebben geen model
Daar rijdt een oude auto. Hoe weet je dat? Dat zie je toch aan het model! Bij software ligt het iets anders. Zoals ik in één van mijn vorige columns al betoogde (Software, een ijsberg) zie je verreweg het grootste deel van software niet. Dat deel omvat ten minste de broncode (source code) van de software. Dit deel is in een vorm, die voor een programmeur leesbaar is. De volgende fase in de softwareontwikkeling is de vertaling van de broncode met behulp van een vertaalprogramma (compiler) naar de vorm die een computer accepteert. Dat is de digitale vorm en die heet object code. Dit is de vorm die, meestal in het kader van een licentieovereenkomst, wordt geleverd aan de gebruiker. Nu bestaat er oude software, ook wel “legacy software “ genoemd die soms wel enkele tientallen jaren oud is. Voor gebruikers is dat echter niet zichtbaar. Er is nieuwe software aan toegevoegd. De zogenaamde user interface. Dit is de software die de communicatie van de gebruiker met de software mogelijk maakt. Dit kan geschreven zijn in nieuwe programmeertalen met de nieuwste mogelijkheden om de communicatie via het beeldscherm te optimaliseren.
Het is niet altijd zo gemakkelijk om de leeftijd van software te verdoezelen. Dat heeft vooral ook te maken met de functionaliteit van de software. Die moet in sommige soorten software op grond van wet- en regelgeving, technische ontwikkelingen of voortschrijdende inzichten worden aangepast. De frequentie waarmee deze aanpassingen moeten worden doorgevoerd in de software, kan per soort software sterk verschillen. Dit is één van de redenen waarom ook software kan “verslijten”. Dit is vermoedelijk één van de oorzaken van de vele problemen die onze overheid heeft met zijn wat oudere en vaak ook nog grote en complexe informatiesystemen.
Is hier door gebruikers iets aan te doen? Niet zo heel veel want de gebruiker hangt sterk af van de leverancier van de software. Die heeft meestal als enige de broncode en moet daarom het onderhoud verzorgen. Bij grote (en dure) softwareprojecten, die soms openbaar worden aanbesteed, bestaat de mogelijkheid naleving van NEN NPR 5325 “Het overdragen van software” te eisen. In deze richtlijn staat ook voor investeerders en kleinere softwarepakketten nuttige en aanbevelingswaardige informatie.
Henri Hensen
