Lex van Almelo
De schaduwkant van de globalisering is “het virtuele land van de rijken en gewetenlozen dat ik Moneyland noem”, schrijft de Britse journalist/auteur Oliver Bullough in Moneyland, een zoektocht naar het verborgen geld van de superrijken en de multinationals. Banken en andere financiële dienstverleners moeten zorgen voor meer transparantie van de fout-geldstromen, zegt de keynote speaker op de Dag van de Fraudeonderzoeker 2020.
U communiceert tijdens de Dag van de Fraudeonderzoeker vanaf een groot scherm…
“Ja, ik moet dan helaas in het Verenigd Koninkrijk zijn. Niet zo zeer vanwege een nieuw onderzoek. Hoewel ik daar wel mee bezig ben… ”
Wat gaat u de bezoekers vertellen?
“Dat hangt ook van de vragen af. Maar ik heb het vooral over de schade die corruptie en kleptocratie toebrengen aan de kwetsbaarste mensen op de wereld. Smeergeld en gestolen geld kun je alleen verbergen met hulp van zakelijke dienstverleners in het Westen. Zoals banken, fiscalisten, juristen, accountants… De laatsten spelen een zeer belangrijke rol door illegale geldstromen te ontmaskeren of juist een legaal aanzien te geven als zij de stromen niet ontdekken.”
Zou je Nederland de rivierdelta van Moneyland kunnen noemen?
(Lacht): “Het is één van de belangrijkste steunpilaren van Moneyland, dat niet een bepaald land is maar overal en nergens te vinden is. De financiële constructies in Moneyland vragen om voortdurend onderhoud, anders storten ze in elkaar. Nederland is met de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland één van de grote financiële centra.”
Volgens witwasexpert professor Brigitte Unger stroomt er elk jaar 5 miljard fout geld Nederland binnen en 4,3 er weer uit…
“Die getallen zijn vrij standaard. Nederland is een doorvoerland en op die manier een belangrijke schakel in het verbergen van gestolen geld.”
Tot welke schade leidt dat?
“Het duidelijkste gevolg is dat corruptie en stelen de macht van de staat en militairen uithollen. Daardoor is het leger van bijvoorbeeld Nigeria niet opgewassen tegen terroristische organisaties op Nigeriaans grondgebied. De staat is door diefstal te zwak om zijn eigen territorium te beschermen en dat gaat ten koste van de veiligheid van burgers. Omdat politici het land bestelen in plaats van het te besturen, kunnen terroristische bewegingen zich verspreiden. Dat zie je ook in Oekraïne, Afghanistan en over de hele wereld.”
Wat kunnen wij er in Nederland tegen doen?
“Het is belangrijk dat Nederland begrijpt waar het geld vandaan komt. Er is meer openheid nodig. Dat is moeilijk, maar niet onmogelijk. Zo moeten banken complete dossiers over de belanghebbenden opvragen. En als zij dat niet doen, moet de staat ze op een gepaste manier vervolgen.”
De Nederlandse grootbanken hebben duizenden jonge mensen aangesteld om ongebruikelijke transacties te monitoren. Is dat voldoende?
“Dat helpt zeker. Maar in het algemeen is het probleem bij witwasbestrijding dat er naar het verkeerde wordt gekeken. Bij meldingen van ongebruikelijke transacties kijk je naar het proces in plaats van naar de uitkomst. Je loopt het risico dat dienstverleners vooral hokjes afvinken en te weinig oog hebben voor wat er met het geld gebeurt.”
Verzwakt de Brexit de EU-positie in de strijd tegen fraude, corruptie en witwassen?
“Fraude, witwassen en financieel-economische criminaliteit in het algemeen zijn een internationaal, grensoverschrijdend verschijnsel. Voor de bestrijding moet je perfect samenwerken. Binnen de EU was het Verenigd Koninkrijk, samen met Nederland, één van de lidstaten die het actiefst heeft gepleit voor meer openheid. Door de Brexit staat niet alleen het Verenigd Koninkrijk zwakker, maar ook de EU. Dat is een groot verlies.”
Oliver Bullough is een van de keynotes tijdens de Dag van de Fraudeonderzoeker op 23 april in de Fokker Terminal in Den Haag.
Bron: IFFC
