Henri Hensen

Oprichter en voormalig bestuurder van Software Borg Stichting

Voorbereid op morgen of nog worstelen met gisteren?

24 december 2019

Kennisbank

Ik heb zojuist weer een boek gelezen over bedrijfsvoering in de 21ste eeuw. Geschreven voor leiders in het digitale tijdperk.(*) Hebben we hier wel behoefte aan? Het is maar hoe je het bekijkt. We leven vandaag al volop in het digitale tijdperk. En we worstelen elke dag nog met de informatietechnologie die ons overdonderd heeft. Gewoon inclusief de aan technologische vooruitgang gekoppelde nadelen. Vandaag de dag worstelen we ook nog met het grote succes van het automobiel. Maar dat succes is wel ontstaan door de belanghebbende industrie. Vrijheid blijheid. De nadelen zien we later wel. Met de informatie technologie is net zo iets aan de hand (de technology push). Ook in het genoemde boek worden weer allerlei grootse vergezichten opgeroepen mede gebaseerd op kunstmatige intelligentie (A.I.). Maar waar staan we vandaag de dag eigenlijk met ons begrip voor en inzicht in de gewenste maar vooral ongewenste effecten van informatietechnologie? Hebben we de maatschappelijke gevolgen wel echt onder controle?

Denkt u aan de gevolgen van de veroudering van software, open source software (niks vrijheid blijheid, alleen maar risico’s). En dan nu weer de nieuwste trend: low-code en no-code software, het zelf ontwikkelen van software door bedrijven met behulp van voorgeprogrammeerde bouwblokken uit libraries, die veelal via PaaS worden aangeboden. Hoe staat het met het maatschappelijke vertrouwen in informatiesystemen die voor “gewone” burgers niet te begrijpen zijn? En wat te denken van de vertrouwenspersonen van het maatschappelijk verkeer zoals accountants waaraan men in het verleden nog zekerheid kon ontlenen? In de praktijk is het is nu al zo, dat vaak voorbij wordt gegaan aan wet- en regelgeving die wel bestaat, maar niet wordt gehandhaafd (bijvoorbeeld de verplichting van accountants om over de continuïteit van software te rapporteren, art. 393 BW2). En nog erger is het, dat voor veel, vaak uitzonderlijke, situaties die met of door informatiesystemen ontstaan, wettelijk nog in het geheel niets geregeld is.

Kan er gericht gewerkt worden aan de oplossing van deze problemen? Naar mijn mening wel. Dat begint met het besef, dat software met afstand de meest kritische component in informatiesystemen is. En dat veilige software begint bij de broncode. Ook het maatschappelijke vertrouwen kan gebaseerd worden op broncodes die rechtszekerheid kunnen bieden. Zeker, een complex probleem, ook gelet op de belangen van alle betrokkenen. Maar de basis is gelegd door IT-juristen, IT-auditors en IT-notarissen in een eendrachtige samenwerking. Ook hier wordt men, net als bij het automobiel, door schade en schande, gelukkig steeds wijzer.