De Nederlandse Spoorwegen (NS) grijpt in bij dochteronderneming

De Nederlandse Spoorwegen (NS) maakte vandaag bekend dat het bij een intern compliance onderzoek is gestuit op ernstige onregelmatigheden waarbij medewerkers van dochtermaatschappij Qbuzz ongeoorloofd vertrouwelijke informatie ontvingen van een ex-medewerker van Veolia Transport Limburg.
 
Twee bestuurders van Qbuzz/Abellio Nederland zijn op non-actief gesteld. NS onderzoekt ook nadere disciplinaire maatregelen tegen een aantal medewerkers die eveneens betrokken zijn. De voormalige algemeen directeur van Qbuzz, waarvan recent afscheid is genomen, had sinds 1 februari 2015 een adviescontract dat per direct wordt ontbonden. Het arbeidscontract met de ex-medewerker van Veolia, die per 1 mei 2015 in dienst zou treden bij Qbuzz, wordt eveneens ontbonden.
Uit het onderzoek komt ook naar voren dat Qbuzz de voormalige werknemer van Veolia, die nog gebonden was aan een concurrentiebeding, via een tussenpersoon heeft ingehuurd. Het concurrentiebeding is via een constructie omzeild. Deze werknemer heeft Qbuzz, gevraagd en ongevraagd, van informatie van Veolia voorzien, terwijl hij nog in dienst was van Veolia (in de periode van januari tot 1 mei 2014) en ook daarna.
Het ontvangen van vertrouwelijke informatie van de ex-medewerker van Veolia vond plaats in het kader van de openbare aanbesteding van de provincie Limburg voor het openbaar vervoer in de provincie Limburg voor de periode 2016-2031. Op 10 maart 2015 is de concessie gegund aan Abellio Limburg, de entiteit die hiervoor is opgericht.
De Nederlandse Spoorwegen heeft de Provincie Limburg op de hoogte gesteld van de onregelmatigheden en daarbij aangegeven de gevolgen te zullen aanvaarden. Een eventueel besluit van de Provincie Limburg om Abellio Limburg uit te sluiten van de aanbesteding zal door NS volledig worden gerespecteerd.
Excuses
De NS is geschokt door de uitkomsten van het onderzoek en noemt de onregelmatigheden “volstrekt onaanvaardbaar, verwerpelijk en tegenstrijdig aan de cultuur waar NS voor staat.”  De NS betreurt de gang van zaken bij deze dochteronderneming en biedt excuses aan, in het bijzonder aan de Provincie Limburg en Veolia.
In het onderzoek wordt duidelijk dat de ex-medewerker van Veolia feitelijk onderdeel uitmaakte van het biedingsteam van Abellio Limburg en dat zijn informatie daar is gedeeld. Niet is vastgesteld dat de verstrekte informatie ook daadwerkelijk van invloed is geweest op de inschrijving van Abellio Limburg op de aanbesteding, hoewel NS die constatering in het licht van de ernst van de zaak minder van belang vindt. Uit het onderzoek blijkt dat de CEO van NS was geïnformeerd over het voornemen om de ex-medewerker van Veolia in dienst te nemen, mocht Abellio Limburg de concessie winnen. Hij had evenwel geen kennis van de geconstateerde onregelmatigheden.
Maatregelen
De Nederlandse Spoorwegen constateert dat Qbuzz op het vlak van cultuur en compliance niet adequaat was ingebed in de NS organisatie. Ook voor direct betrokkenen binnen NS had er aanleiding moeten zijn om scherper op te letten, aldus NS.
De spoorwegonderneming initieert een veelomvattende analyse naar de effectiviteit van de bestaande interne procedures, risicobeheersing, compliance en controls bij NS en al haar dochterondernemingen. De analyse omvat het functioneren van klokkenluidersregelingen, de werving, toetsing en beoordeling van personeel, en de waarden en professioneel kritische houding verankerd in de organisatiecultuur. Een externe partij zal de analyse toetsen, waarna nadere maatregelen worden genomen ter versterking van compliance, procedures en interne controles.
Onderzoek en rapport
NS stuitte naar aanleiding van een intern compliance onderzoek op enkele e-mails van medewerkers van Qbuzz die aanleiding gaven tot nader onderzoek naar de gang van zaken bij de bieding van het openbaar vervoer in de Provincie Limburg. Het onderzoek wordt uitgevoerd door externe advocaten van De Brauw Blackstone Westbroek en forensische experts van Alvarez & Marsal. Hoewel er op dit moment geen aanwijzingen zijn dat ook onregelmatigheden hebben plaatsgevonden bij andere biedingen, zal NS daar toch nader onderzoek naar laten doen om het zekere voor het onzekere te nemen.
De drie betrokken Qbuzz/Abellio Nederland bestuurders hebben, na aanvankelijke verklaringen, aangegeven geen verdere medewerking aan het onderzoek te verlenen. De Brauw heeft hen gevraagd om informatie die zij eventueel nog niet hebben gedeeld, te verstrekken, in het belang van het onderzoek. Het rapport met de bevindingen tot nu toe staat op de website van NS en is verstrekt aan de Provincie Limburg en de ministeries van Financiën en Infrastructuur & Milieu. Ook Veolia en Arriva zijn geïnformeerd. Tevens heeft NS melding gemaakt van de bevindingen bij het Openbaar Ministerie en de Autoriteit Consument en Markt en volledige medewerking toegezegd. De Nederlandse Minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem, tevens aandeelhouder, was bepaald niet blij met deze affaire bij de Nederlandse Spoorwegen en noemde het onacceptabel.