Kerstmis komt er weer aan
De Chinese vergeldingsacties op eerdere (maar intussen weer uitgestelde) Amerikaanse tariefverhogingen leidden tot een nieuwe escalatie in de handelsoorlog, waarmee misschien wel het eindoffensief is ingezet. En zoals bij alle conflicten, die in het verleden waren vastgelopen in de loopgraven van het ongenuanceerde eigen gelijk, denken we ook deze keer dat het pleit tegen Kerstmis beslecht zal zijn … We behoeden ons voor (onnodig) optimisme. Een stabilisatie van de huidige toestand zou immers al voldoende zijn om op de beurzen wat opluchting te brengen. De koele rekenaars in Beijing hebben al lang ingezien dat voor hen de oplegde tarieven minder duur uitvallen dan het opgeven van hun huidige handelspraktijken. In de VS merkt men geen inflatieverhogend effect en rinkelt de kassa bij de douanediensten. Genoeg om, net voor de verkiezingen, een belastingverlaging te helpen financieren. President Trump toonde zich echter een slechte pokeraar door begin augustus, totaal onnodig, sommige importtarieven met een louter symbolische 5 % op te trekken om hiermee uiting te geven aan zijn onvrede over het gebrek aan vooruitgang bij de handelsbesprekingen. Dit bleek zeer ongelukkig want uit cijfers die nadien werden bekendgemaakt, bleek onder meer dat de export van soja van de VS naar China in juli op jaarbasis is verdrievoudigd. Precies zoals gevraagd door de VS en beloofd door de Chinese onderhandelaars.
Dit manifeste gebrek aan waardering voor hun inspanningen dreef de Chinese overheid vrijdag tot een (beperkte maar goed gerichte) vergeldingsactie die voor het overige initieel hooguit wat rimpels op de beurzen veroorzaakte. De impulsieve reactie daarentegen van de Amerikaanse president en zijn rabiate commentaren brachten echter diepe ontgoocheling over zoveel onbegrip en stuurden de financiële markten naar de kelder.
Het is intussen overduidelijk dat China deze fase in de handelsoorlog heeft gewonnen. Vooral omdat het een krachtiger wapen kan inzetten, met name de wisselkoers van de yuan, en weet dat de doorsnee Chinees over een groter incasseringsvermogen beschikt dan de gemiddelde Amerikaanse werknemer, consument en kiezer. De VS kan dit wapen niet inzetten, temeer omdat de centrale bank niet zomaar bereid is om haar monetaire politiek in functie te stellen van een verloren handelsconflict. Het leverde voorzitter Jay Powell het verwijt op om een vijand van de VS te zijn. Who cares. Ain’t nobody got time for this …
Het handelsconflict leverde aan de Chinese overheid ook het gedroomde excuus om af te stappen van het harde muntbeleid dat haar in 2008 was aangepraat door de eurozone en de VS. Het leverde China wel het felbegeerde statuut op van reservemunt van het IMF, maar leidde tegelijk ook tot een stelselmatige afbouw van zijn internationale concurrentiepositie.
We zijn in dit dossier nooit gaan wanhopen (dat doen we overigens alleen bij vulkaanuitbarstingen), maar gaan vanzelfsprekend ook niet al te euforisch worden bij het eenzijdige bericht van de Amerikaanse president dat de Chinese onderhandelaars terug aan tafel willen komen. Wij sluiten dit natuurlijk niet uit, temeer omdat China nu duidelijk zijn punt gemaakt heeft, zodat nu op gelijke voet kan onderhandeld worden.
De handelsoorlog kan aan de VS meer schade aanrichten dan omgekeerd, vermits de VS zijn munt niet zo makkelijk kan laten depreciëren en daarom over weinig alternatieven beschikt om de strijd voort te zetten. Met verdere tariefverhogingen maakt de Amerikaans president alleszins zeer weinig indruk bij de beleidsmakers in Beijing, die in tegenstelling met hun collega in Washington DC, zich geen zorgen moeten maken over nakende verkiezingen. Maar de Chinezen zijn wellicht zo verstandig om de Amerikaanse president zonder gezichtsverlies de strijdbijl te laten begraven. Nu de VS zijn meerdere heeft leren kennen, zijn we misschien hoopvoller dan ooit dat er uiteindelijk toch een handelsvrede kan worden gesloten.
Door al dit inefficiënte gedoe balanceert de wereldeconomie op de rand van een lichte recessie waarbij nu zelfs de VS flirt met recessiesignalen.
En de eurozone? Die sukkelde voort en leeft van de hoop op verdere monetaire stimuli. We weten echter dat verdere rentedalingen nog weinig soelaas kunnen brengen en waarschijnlijk zelfs meer schadelijke gevolgen dan voordelen met zich zullen meebrengen. De Europese overheden moeten een verregaand investeringsplan uitwerken en uitvoeren om de toekomst van het Avondland veilig te stellen. Wachten ze tot na de Brexit met het afkondigen van dergelijke plannen?
